KIRMIZI Et Üreticileri Birliği Antalya Şube Başkanı İlhan Ayhan ile kırmızı et üreticilerinin sıkıntılarını konuştuk. Sektörde çok sıkıntı olduğunu belirten Ayhan, üreticinin önünü göremediğini söyledi. Ayhan, 'Üretici yetiştirmek üzere aldığı hayvanları ne kadara satacağını aldığı hayvan üzerinden kar edip edemeyeceğini bilemiyor. Üretici et fiyatı düşecek mi yükselecek mi beslemek için hayvan alıp almama konusunda tedirgin' dedi.

-Antalya Kırmızı Et Üreticileri Birliği ne zaman kuruldu?

2012 yılında Üreticiler Birliği Yasası'na göre Tarım Bakanlığı'na bağlı olarak kuruldu. 60 üye ile kurulan derneğimizin şuan 750 üyesi var.

- Antalyalı kırmızı et üreticilerinin ne gibi sıkıntıları var?

Antalyalı üreticilerin en büyük sorunu önünü görememek. Üretici yetiştirmek üzere aldığı hayvanları ne kadara satacağını kar edip edemeyeceğini bilemiyor.Üretici et fiyatı düşecek mi yükselecek mi önünü göremediği için beslemek için hayvan alıp almama konusunda tedirgin. Bunun yanı sıra mazot, elektrik ve arpa fiyatlarının çok yüksek olması nedeniyle üreticiler para kazanamıyor. Para kazanamayınca da sektörden çekilmek istiyorlar. Sektör düzelince de yeniden dönün sektöre dediğimiz zaman da dönmüyorlar. Üretimi bırakan üreticiler şehirde yaşamaya başlıyor ve şehirde de işsizlik oluşuyor. Halbuki köylü kardeşlerimiz köyde yeterli gelirlerini elde edip kalmaları sağlansa üretim devam eder. Üreticilerimize destek verilmesi gerekiyor.

- Ne gibi destek mesela?

Tarım ve Orman Bakanlığı'nın üreticilere verdiği destek az.Kırmızı et üreticileri bakanlıktan dana başına 250 TL destek alıyor. 250 TL destek yeterli değil. Büyükbaş hayvan başına verilen desteğin 500 TL olmasını istiyoruz. Genç çiftçilerimizin hayvancılığa yönelmesi için teşviklerin daha da arttırılması gerekiyor. Gençlerimiz hem hayvancılıkta para kazanamama maliyetlerin artması hem de hayvancılık yaptıkları zaman kendilerini düşük görmelerinden dolayı yapmak mesleği yapmak istemiyor. Halbukihayvancılık yapıp da çok güzel paralar kazanan genç üreticilerimiz var. Baktığınız zaman hayvancılıkla uğraşan üreticilere baktığımızda yaşları 50 ve üzeri. Gençleri hayvancılığa yönlendirici çalışmalar yapılmalı.

- Hükümetin kırmızı et üzerine yaptığı çalışmaları nasıl değerlendiriyorsunuz?

Türkiye'de 1 yılda tüketilen et miktarının kayıtlarının tutulması gerekiyor. Ki gelecek yıl ona göre planlama yapılabilsin. Kırmızı et tüketiminde sıkıntı var ise ithalat yapılabilir. Ama kayıtlar istenilen düzeyde tutulamadığı için et ithalatı ihtiyacın üzerinde yapılıyor. Bu durumda üreticide zarar ediyor. Bir noktada kendi üreticimizin ayağına kurşun sıkmış oluyoruz. Kayıtlarımızın çok düzgün tutulması ve coğrafi bölge hayvancılığının uygulanması hangi bölgede hangi hayvanların yetişmesine uygun planlamalar yapılmalı. Örnek olarak vermek gerektiğinde koyun yetiştiriciliğine uygun bir bölgede büyükbaş hayvan yetiştiriciliğinin yapılmasına izin verilmemeli. Hükümetin kırmızı et üzerindeki izlediği politikalar yetersiz. İyi niyetle yapılmış politikalar olabilir ama yetersiz.

-Ülkemizde yaşanan kriz hayvancılık sektörünü nasıl etkiledi?

Tüm sektörleri olduğu ülkemizde dövizde yaşanan dalgalanma, yaşanan ekonomik kriz hayvancılıkta kullanılan ham maddelerin ithal edilmesi buna bağlı olarak da girdi maliyetlerinin yükselmesi nedeniyle hayvancılık sektörünü de olumsuz etkiledi. Geçen sene 50 liraya almış olduğumuz yem bu sene 75 lira oldu. Geçen yıl samanı 40 kuruşa alıyorduk, bu sene 60 kuruşa alıyoruz. Arpayı 80 kuruşa alıyorduk, bu sene 1 lira 30 kuruşa alıyoruz. Yalnızca yem değil, elektrik, mazot gibi giderlerin de yüksek olması üreticiyi sıkıntıya sokuyor.

-Et fiyatlarının yüksek olmasından vatandaş şikayetçi siz üretici olarak et fiyatlarını nasıl değerlendiriyorsunuz?

Et fiyatları çok yüksek değil. Dananın bonfile etinin yüksek olması üzerinden haber yapılmamalı. Kuşbaşı ve kıyma etinin kilosu 44-50 TL arasında değişiyor. 300 kiloluk bir hayvanın büyük bölümünü kıyma ve kuşbaşı eti oluşturuyor. Kilosu 70 TL olan bonfile et de var ama 300 kiloluk bir hayvanda sadece 3 kilo bonfile et çıkıyor. Bonfile eti özel bir ettir. O nedenle kilosu 100 TL'ye kadar bile çıkabilir normaldir fiyatı. Ama genel anlamda etin kilogram fiyatı çok pahalı değil.Vatandaş bir restorana gidiyor 2 kişi 200 TL hesap ödüyor. Bir kilo kuşbaşına 44-50 TL arası para öderken fiyatı yüksek buluyor. Et fiyatlarının yüksek olmadığını düşünüyoruz. Girdi maliyetlerimiz çok yüksek. Keşke maliyetlerimiz yüksek olmasaydı da biz tüketiciye daha ucuz et satabilseydik.

-Üreticilerin üretimden çekilmeye başladığını söylediniz ilerleyen süreçte çekilmeler artacak mı?

Son 2 ayda Antalya'da 60 üreticimiz hayvanları kestirip üretimden çekildi.Sadece Antalya değil Türkiye genelinde durum bu şekilde. 2019 yılı içerisinde Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından üreticinin şartlarını iyileştirme anlamında bir düzenleme yapılmazsa durum daha da vahim olacak. Ve Antalya özelinde2019 yılı içerisinde şartlar üretimden çekilen üretici sayısının 120'ye çıkacağını düşünüyorum. Üretici üretimden çekilirse ithala bağımlı bir ülke oluruz. Zaten gençlerimize üreticilik yaptıramıyoruz. Bu şekilde de üretim bitme noktasına gelir.

-Peki üreticiler üretimden çekilirse et fiyatlarına etkisi ne olur?

Şuan kırmızı et üretiminde ciddi sıkıntı yaşanıyor. Kırmızı et üretiminin zinciri dönmüyor. Kırmızı et üretiminde tehlike çemberi oluşmaya başladı. Kırmızı et üreticileri ciddi zarar ediyor. Devletimizin eğer yaşanan bu sıkıntıya acil müdahale etmezse ağustos ve eylül ayında et fiyatlarında aşırı yükselme ve kırmızı et sıkıntısı yaşanacak. Devletimizin üreticinin üretimde kullandığı yem mazot gibi girdilerde kargas et fiyatlarında üreticinin zarar etmemesi ve üretimden çekilmemesi için acil önlem alması gerekiyor.

-Devlet tarafından genç çiftçilere teşvik kapsamında damızlık dağıtımı yapılıyor. Bu konuda bazışikayetler var. Siz neler söyleyeceksiniz?

Destek projesi kapsamında genç çiftçilere dağıtılan damızlık hayvanların ırklarında kırmızı et üreticileri birliği olarak dağıtılan hayvanların damızlığa elverişli olmadığını tespit ettik. Damızlık olarak verilen hayvanların damızlık olmayacak ırklar olduğunu gördük. Damızlık olmayan hayvanlardan üretim sağlanamaz. Devletimizin bu konuda çiftçilere dağıtılan damızlık hayvanların denetimini daha da arttırması ve çiftçilere daha kaliteli damızlık hayvan verilmesi konusunda çalışma tedbir alması gerekiyor. Deniz TOPKAYA