45. UNESCO Dünya Miras Komitesi, Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’da toplantı gerçekleştirdi. Bugün alınan kararla birlikte Türkiye’den Gordion Antik Kenti, ‘Dünya Mirası’ listesine girdi. Daha önce ülkeden 19 kültür varlığının yer aldığı listeye böylece Türkiye’den 20’nci varlık eklenmiş oldu. Ankara’nın Polatlı ilçesinde antik dönemden günümüze kadar ulaşan Gordion ve çevresi, 4500 yıl süren uzun bir zaman dilimi ile dünyanın en uzun süre yerleşimin görüldüğü nadir yerlerden biri olma özelliği taşıyor. Antik kent bu özelliği ve anıtsal yapıları ile eşsiz bir tarihi miras olarak ziyaretçilerini bekliyor. Peki, Antalya ile Muğla arasında kalan bölgede bulunan Xanthos ve Letoon antik kentlerinin ortak isimle ‘UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne eklendiğini biliyor muydunuz?
XANTHOS VE LETOON
Antalya ve Muğla’da birçok medeniyet yaşamış olsa da en çok iz bırakanlardan biri de Likya Uygarlığı olmuştur. Antik Yunan dönemine uzanan ve Batı Anadolu'da bulunan Likya, Roma İmparatorluğu dönemine kadar uzanan tarihi bir geçmişe sahiptir. M.Ö. 15. yüzyılda Anadolu'nun güneybatısında kurulan Likya Uygarlığı, M.Ö. 2. yüzyılda Roma İmparatorluğu'nun egemenliği altına girmiştir. Likya’dan günümüze birçok önemli antik kent ve kalıntılar ulaşırken bunlardan en önemlileri ‘UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne de giren Xanthos ve Letoon antik kentleridir.
LİKYA’NIN BAŞKENTİ
Antalya ve Muğla il sınırları arasında bulunan Xanthos ve Letoon, onlarca paha biçilmez ören yerine ev sahipliği yapıyor. Xanthos, Antik Çağda Likya’nın en büyük idari merkeziydi. Xanthos’a 4 km. uzaklıkta yer alan Letoon ise, Antik Çağda Likya’nın dini merkezi konumundaydı. Xanthos, M.Ö. 545’te Perslerin egemenliğine girmiştir. O zamana kadar bağımsız olan kent, yüzyıl kadar sonra tamamen yanmıştır. Bu yangından sonra yeniden kurulan şehir, M.Ö. 2. yüzyıla kadar da Likya’nın başkenti olmayı sürdürmüştür. Xanthos Antik Kenti, Romalıların eline geçtikten sonra Bizans egemenliğine girmiş ve 7. yüzyıldaki Arap akınlarına kadar Bizans egemenliğinde kalmıştır.
LETO’YA ADANAN TAPINAK
Likya’nın dini merkezi konumunda olan Letoon, Leto ise Apollon ve Artemis tapınakları ile birlikte, bir manastırı da bünyesinde barındırmaktadır. Kentte aynı zamanda Artemis ve Apollo’nun annesi Leto’ya adanmış olan en büyük tapınak da bulunuyor. Leo Tapınağı batıda bulunan ve peripteros tarzında yapılmıştır ve 30.25 m’ye 15.75 m. büyüklüğündedir. Leto tapınağından daha az korunan Apollo Tapınağı ise doğuda yer almakta ve daha az korunmuştur. Tapınak 27.90 m.’ye 15.07 m. boyutları ile daha küçüktür. Artemis Tapınağı ise her iki tapınak arasındadır ve onlardan daha küçüktür. Tapınak, 18.20 m.’ye 8.70 m. boyutlarındadır.
UNUTULAN DİLİN İZLERİNİ TAŞIYOR
Xanthos ve Letoon iki komşu antik şehirdir ancak Xanthos’un başkent olması, Letoon’un ise kutsal merkez olmasından dolayı hem Likya Uygarlığı hem de günümüzde geçmişin izlerini taşıyan tarih araştırmacıları için büyük öneme sahiptir. Aynı zamanda Letoon’da bulunan Likçe, Yunanca ve Aramice yazılan üç dilli yazıt, unutulmuş Likya diline ait en önemli metinler arasındadır. Bu nedenle de ortak önemleri nedeniyle UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne birlikte eklenmişlerdir.
9 ÖREN YERİ GEÇİCİ LİSTEDE
Antalya’da, UNESCO’nun geçici Dünya Mirası Listesi’nde 9 ören yeri bulunuyor. Bu ören yerlerinden listeye ilk olarak 1994 yılında Karain Mağarası girmişti. Karain Mağarası neredeyse 30 yıldır geçici listede bekliyor. Eğer geçici listede bekleyen Antalya’nın kültürel ve doğal varlıkları, ‘Dünyası Mirası Listesi’ne eklenirse, dünyada en çok UNESCO dünya mirasına sahip şehir olabilir. HABER/GAZİ KARATAŞ
