Antalya'nın Beydağları bölgesinde, Roma dönemine ait iki kaplan kapanı bulunuyor. Bu yapılar, kireç kayalarından oyulmuş mezar şeklinde inşa edilmiş ve zaman içerisinde büyük ölçüde bozulmadan günümüze ulaşmış. Kaplan kapanları, Roma döneminden bu yana korunan nadir yapılar arasında yer alıyor ve Anadolu parsının tarihine dair de önemli bilgiler sunuyor.
ROMA DÖNEMİNDEN GÜNÜMÜZE
Antalya’ya yaklaşık 50 kilometre mesafedeki Gökdere Mahallesi yoluyla ulaşılan Gedeller Mevkiinde, Sivridağ eteklerinde bulunan kaplan kapanları, orijinal hallerini büyük ölçüde korumuş. Roma döneminde yapılan bu tuzaklar, o dönemin yaban hayatı ve avcılık yöntemleri hakkında da ipuçları veriyor. Kaplan kapanlarının bulunduğu bölgede, tarih boyunca sadece bu yapılar değil, birçok benzer yapı da günümüze ulaşmış. Ancak Gedeller'deki kapanlar daha büyük ve korunaklı.
KAPLAN KAPANLARININ YAPISI
Bu kapanlar, bir parsın girebileceği ancak geri dönemeyeceği genişlikte yapılmış. Kapanların derinliği 70-80 cm olup, ağızları parsın kolayca girebilmesi için açık bırakılmış. Kapanın diğer tarafına ise et parçası yerleştirilirmiş. Etin kokusunu alan pars, kapanın içine süzülerek iner, et parçasını yedikten sonra geri geri kapanın ağzına ulaşmaya çalışır. Ancak yukarı çıkmak için geri dönemeyen pars, arka ayaklarını da yukarıya atamadığından kapanın içinde sıkışıp kalır. Bu şekilde, parsı canlı yakalamak mümkün olur.
ROMA ARENALARINDA KULLANILAN LEOPARLAR
Gedeller’deki kaplan kapanlarının, Roma döneminde arenalarda yapılan dövüşler için Anadolu parslarını yakalamak amacıyla kullanıldığı düşünülüyor. Romalılar, arenalardaki dövüşlerde kullanmak üzere bu kaplan kapanlarını kullanarak parsları yakalamışlar. Anadolu Parsı, o dönemde Roma İmparatorluğu’nun çeşitli bölgelerine götürülerek arenalarda dövüştürülmüş ve böylece doğal yaşam alanlarından uzaklaştırılmış.
ANADOLU PARSININ YOK OLUŞU
Anadolu Parsı, bu kaplan kapanları nedeniyle de ciddi bir tehlike altında kalmış. Kayıtlara göre Antalya’da son olarak 1956 yılında görülen Anadolu Leoparı, bölgedeki son kalan üç tanenin avcılar tarafından kaçak olarak vurulması sonucu ortadan kaybolmuş. Bu güzel canlının Antalya bölgesinde bir daha görülmediği kayıtlara geçti. Anadolu parsının yok oluşunda bu kapanların da büyük bir rol oynadığı düşünülüyor. Bölgedeki bu kapanlar, Anadolu parsının doğal yaşamını ve nüfusunu olumsuz etkileyen önemli unsurlardan biri olmuş.