2024 yılı, çiftçiler için adeta bir kriz yılı oldu. Üreticiler, maliyet artışları ve zorluklar nedeniyle para kazanamazken tüketiciler birçok gıda ürününde yüksek fiyat artışlarıyla karşı karşıya kaldı. Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) verilerine göre, daha Ekim ayında taze meyve ve sebze fiyatları aylık bazda yüzde 19,20 oranında bir artış gösterdi. Bu oran, 2022 yılının Nisan ayında yaşanan yüzde 20,8’lik artıştan sonra meyve-sebze fiyatlarındaki en yüksek ikinci artışı oluşturdu. Aynı zamanda, meyve-sebze grubundaki yıllık enflasyon da Ekim’de 25 puanlık bir artışla yüzde 57,58'e yükseldi. Aylık bazda yaklaşık 2,5 yılın zirvesine çıkan ve yıllık bazda yüzde 57’ye ulaşan bu enflasyon, Antalya’daki hal endekslerinde görülen sert düşüşlerle sinyalleri vermişti. Özellikle yazın ilk günlerinden bu yana Antalya halindeki meyve-sebze miktar endekslerinde belirgin azalmalar dikkat çekmişti.
MEYVE VE SEBZE ÜRETİMİNDE CİDDİ DÜŞÜŞLER
Sebze fiyatlarında miktar endeksi, 2024 yılı boyunca ciddi düşüşler gösterdi. Haziran ayında yıllık bazda yüzde 7,8 azalan miktar endeksi, Temmuzda yüzde 34,1, Ağustos’ta yüzde 73,2, Eylülde yüzde 48,9 ve Ekim’de ise yüzde 31,4 oranında geriledi. Meyve fiyatlarındaki miktar endeksi ise Haziran ayında sınırlı bir artış (yüzde 2,1) gösterdikten sonra Temmuz’da yüzde 8,7, Ağustos’ta yüzde 34,9, Eylül’de yüzde 40,2 ve Ekim’de yüzde 10,9 oranında düşüş yaşadı. Özellikle domatesin miktar endeksi, Haziran başından itibaren sürekli bir gerileme eğiliminde. Bu süreçte, Temmuz’da yüzde 42,3, Ağustos’ta yüzde 44,3, Eylül’de ise yüzde 47,3’lük yıllık düşüşler kaydedildi. Bu veriler, üretim miktarlarında önemli bir daralma olduğunu ve bu durumun meyve-sebze fiyatlarındaki artışları daha da tetiklediğini gösteriyor.
ÜRETİCİLER İSYAN EDİYOR
Maliyetine dahi satamadıkları ürünleri tarlada kalan çiftçiler, seslerini duyurabilmek için ülke genelinde eylemler düzenlemeye devam ediyor. Özellikle tarlada fiyatı 2 liranın altına inen domates, üreticilerin bu eylemlerinin merkezinde yer aldı. Yaz aylarında İzmir, Manisa ve Bursa gibi büyük şehirlerde domates üreticileri, traktörleriyle yolları kapatarak tepkilerini dile getirdi. Patates, biber ve şeker pancarı üreticileri de yıl boyunca çeşitli gösteriler düzenleyerek yaşadıkları ekonomik zorluklara dikkat çekti.
