COĞRAFİ konumu itibariyle Anadolu’nun güneyinde, Akdeniz’in kuzey kıyısında kendi adını alan körfezin etrafında yer alan Antalya, M.Ö.158 yılında Bergama hükümdarı II. Attalos Fladelfs tarafından kurulmuştur. Adını kurucusundan alan şehir, Osmanlı egemenliğine girinceye kadar Bergama, Roma, Abbasi, Bizans, Ceneviz, Anadolu Selçukluları, Kıbrıs ve Teke-Oğulları‘nın egemenliği altında kalmıştır. Yıldırım Bayezid zamanında 1390 yılında Teke-Oğulları’ndan alınarak Osmanlı egemenliğine girmiştir. Antalya'nın binlerce yıl öncesinden günümüze gelen çeşitli uygarlıklar bünyesinde barındıran tarihi zenginliği, doğa güzelliği, iklim ve turkuaz renkli temiz denizi ile yaşanılır bir kenttir. Bazı rivayetlerde ‘yeryüzünün cenneti’ olarak tasvir edilen Antalya’da Cumhuriyet’in ilk yıllarının nasıl kutlandığını hiç merak ettiniz mi? Gelin Antalya’da Cumhuriyet ilk yıllarda nasıl kutlanıyormuş hep birlikte bakalım.
İLK YIL BÜYÜK KUTLAMA!
‘Tek parti döneminde Antalya'da Cumhuriyet Bayramı kutlamaları (1934-1944)’ makalesinde yer alan bilgilere göre, 29 Ekim 1923’te yeni devletin idare şekli Cumhuriyet olarak ilan edilmiş, Mustafa Kemal de Cumhurbaşkanı seçilmiştir. Cumhuriyet’in ilanının yıl dönümü olması nedeniyle 1924’te özel bir merasimle kutlanmıştır. Bu ilk tören büyük bir özenle yapılmış, resmî tatil olması nedeniyle geniş bir katılım gerçekleşmiş, Darülfünun öğrencileri de kendi hazırladıkları bir programla Cumhuriyet’i kutlamıştır.
10 YIL KUTLAMALARI ÜÇ GÜN SÜRDÜ
TBMM’nin açılması ile bayram ve kutlamalarla ilgili çeşitli düzenlemeler yapılmış, nihayet, millî bayramlar ve resmî tatiller meselesi 27 Mayıs 1935 tarihinde kabul edilen ‘Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun’ ile bir sonuca bağlanmıştır. Cumhuriyet’in ilk yıllarında, Cumhuriyet Bayramı kutlamalarında halka yeni rejimi benimsetmek, anlaşılmasını sağlamak ve rejimin meşruiyetini kabul ettirmek temel amaç olmuştur. Cumhuriyet Bayramı kutlamalarında, 10. yıl kutlamalarının ayrı bir yeri ve önemi olmuştur. Devlet bütün gücü ve enerjisiyle, bu kutlama törenlerine büyük önem vermiştir.
Cumhuriyetin ilk on yılı yeni kurulan devletin sağlam temeller üzerine oturtulması, yapılan köklü reform ve yeniliklerle Türk milletine yeni bir ruh ve yeni bir ideal etrafında birleştirme çabası içerisinde olmuştur. Bu bağlamda Cumhuriyet’in 10. yıl kutlama töreniyle dost ve düşmana karşı kurulan rejimin sağlam temeller üzerine oturduğuna işaret edilerek Türk Milleti'ne, daha büyük işler başarma ideali aşılanmak istenmiştir. Cumhuriyet Bayramı 1933’te Cumhuriyetin onuncu yılı olması dolayısıyla, üç gün kutlanmıştı. Hatta bu kutlamanın üç gün yapılması için 23.10.1933 tarih ve 2321 sayılı kanun çıkarılmıştır ve bu kanunla 10. yıl kutlamalarının üç gün süreceği ve bu günlerin resmi tatil olacağı belirtilmiştir.
ANTALYA’DA CUMHURİYET KUTLAMALALARI!
Antalya’da Cumhuriyet Bayramı her yıl çok büyük bir coşkuyla kutlanırdı. Şehir yaşamında yılın en özel günlerinden biri idi. Bayram günü neredeyse bütün Antalyalılar törenleri izlerdi. Bayram hazırlığı olarak, Antalya’nın bütün okullarında öğrenciler sınıflarını ve okullarını bayraklarla süslerdi. Bayram coşkusu aynı zamanda Cumhuriyet’e olan sevgi, bağlılık ve coşkunun bir göstergesiydi. ‘Onuncu Yıl Marşı’nı söylerken sesi kısılan kişiler dahi olurdu. Antalya’nın bütün evleri bayrak ve çiçeklerle süslenirdi. Ayrıca, bütün işyerleri, Pazar yerlerindeki dükkânlar büyük boyda bayraklar ve çiçeklerle donatılırdı. Cumhuriyet Bayramı günü, Yenikapı’da; gaziler, askerî ve mülkî erkân, askerî birlikler, okullar yerlerini alırdı. Törenin başlamasıyla harekete geçen bu birliklerin bando çalarak Hükümet Konağı’na kadar devam eden yürüyüşleri halkı coştururdu. Okulların onuncu yıl marşını söyleyerek Yenikapı’da Hükümet Konağı’na kadar devam eden yürüyüşleri halk tarafından uzun müddet alkışlanırdı. Yenikapı, Kırcami, Meydan ve Şarampol semtlerinde ayrı ayrı yapılan kutlamalara öğleden sonra yakın köylerden davul çalarak gelen heyetlerin katılmasıyla yapılan eğlenceler, akşam askeri birliklerin düzenlediği fener alayı ile coşkun bir şekilde gece yarısına kadar devam ederdi.
HABER/ÇİĞDEM KORKAN
