GEÇMİŞTEN günümüze bilim dünyasında yapılan araştırmalar genellikle hayvanlar üzerinde olmuştur. Bitkilerin son yıllarda dikkat çekmesiyle çalışmaların sıklaştığı görülüyor. Bitkilere yeteri kadar değer verilmediğini söyleyen Orman Yangınları Ekolojisi Uzmanı Prof. Dr. Tuncay Neyişçi, “Biz bilim insanları, vatandaşları veya çevreciler olarak hep dünyaya hayvan gözüyle bakıyoruz. Bu belki de kendimizin bir hayvan türü olmasıyla çok yakından ilgilidir. Oysa bitkilerin gözüyle bakmaya başladığımız şu son çeyrek yüzyıl içerisinde, dünyanın gelişimi, evrim konusundaki anlayışımız, zekâmız o kadar köklü şekilde değişmeye başladı ki şaşıp kalmamak mümkün değil. İşte her gün değişik gazetelerde medyalarda işte sunumlarda bitkilerin ne kadar zeki oldukları konusunda bir makaleye rastlayabilir hale geldik” dedi.
‘BİTKİLERİN BEYİN SİSTEMİ İNSANLARLA AYNI’
Darwin’in çalışmalarına değinen Neyişçi, “Botaniğin en önemli isimlerinden birisi olan Darwin'i genellikle hep hayvanlarla ilgili olarak düşünürüz. Oysa Darwin'i incelediğimiz zaman yazdığı eserlerin çoğunu sadece bitkiler üzerine yazmıştır. Darwin ile bitkiler arasındaki ilişki bu kadar önemli. Darwin, bitkilerin kökleriyle insanların beyni arasında benzerlikler olduğunu söylüyor. Yani köklerin ucu kök uçları radikula dediğimiz kök uçları aynen bizim beyin sistemimiz gibi bitkilerin zeki olmalarına, düşünmelerine, bizler gibi davranmalarına yol açar diyor” ifadelerini kullandı.
‘BİLİM İNSANLARINI KİMSE DİNLEMEDİ’
Bitkilerle ilgili yapılan çalışmaların geçmişe dayandığını söyleyen Neyişçi, “1937'de vefat etmiş olan İngiltere'de yaşayan Hint asıllı bir bilim insanı var Jagadish Chandra Bose. Bose, bitkilerle insanlar arasındaki benzerliklere dikkati çekiyor. Ve bitkilerin de aynen insanlar gibi beslendiklerini, ürediklerini, kin duyduklarını, yağmaladıklarını, çocukları için canlarını bile feda ettiklerini yani bize benzer pek çok özelliğe sahip olduklarını 20. yüzyılın ilk çeyreğinde söylemiş bir bilim insanıydı. Kimse dinlemedi, hatta bitkilerin acı çektiklerini ispatlayan mekanizmalar da geliştirilmişti” diye konuştu.
‘DÜNYA YÜZDE 99,7 BİTKİLERE AİT’
Dünyanın bitkiler tarafından yönetildiğini söyleyen Neyişçi, “Dünya üzerindeki tüm biyokütleyi hesap edin. Dünyadaki biyokütlenin hayvanlara ait olanı sadece binde 3'tür. Bitkilere ait olanı ise yüzde 99,7’dir. Yani dünya bütünüyle bitkiler tarafından yönetiliyor ama biz ise bitkilere gerekli önemi daha yeni yeni vermeye başladık. Bir ormancı olarak bu benim çok canımı sıkıyor. Seneler önce de ‘Kim demiş bitkiler okuma yazma bilmez’ diye bu yönde kışkırtıcı makaleler de yazmaya başlamıştım. Pek fazla da ilgi görmemişti o dönemlerde ama şimdi pek çok farklı makaleler bu konuda gündeme geliyor. Bitkilerin yüzde 10'unu falan tanıyoruz, yüzde 90 gibi büyük bir bölümünü de henüz daha tanımıyoruz. Daha da ilginç olanı ise ilaçlarımız da yüzde 95'ten fazlası bitki kökenlidir. Besinlerimizin çoğu bitki kökenlidir. Yani bitkilere bağımlılığımız hayvanlara olan bağımlılığımızdan daha fazladır ama nedense hayvan merkezli bir yaklaşımımız var” dedi. HABER/ÇİĞDEM KORKAN