Gazipaşa, Antalya ilinin en doğudaki ilçesidir. İl merkezine uzaklığı 180 kilometredir. Batısında Alanya, kuzeyinde Sarıveliler, doğusunda Anamur ilçeleri ve güneyinde Akdeniz bulunmaktadır. Türkiye'nin güney sahillerinde bulunan Gazipaşa, 921 km²'lik bir alana sahiptir. 2022 yılında açıklanan nüfus verilerine göre Gazipaşa’nın nüfusu 53.702 kişiden oluşmaktadır. Farklı medeniyete ev sahipliği yapmış olan Gazipaşa topraklarında, geçmişten günümüze gelmeyi başarmış birçok eser bulunmaktadır. Gazipaşa’da tarihin tozlu sayfalarında dolaşmak ve eski günlerin ihtişamını hissetmek isterseniz, sizler için araştırdığımız yerleri gezi listenize mutlaka eklemeniz gerekiyor. İşte o büyülü yerler…
1- Lotape (Aytap) Antik Liman Kenti
Tarihi bir atmosfer içinde muhteşem bir deniz ve muhteşem bir manzara sizi bekliyor. Kentin içerisinde; akropol, nekropol, kilise, hamam ve cadde bulunmaktadır ancak bu yapılar büyük oranda tahribata uğramıştır. Diğer antik kentlere oranla daha az hasarla günümüze kadar gelmiştir. Şehir Selefkiler kralı Antiokhos tarafından kurulmuştur. Kral burayı Karısı Lotape’nin adına yaptırmıştır. Kendisi MS 38 ile 72 yılları arasında yaşamıştır.
2- Syedra Antik Kenti
Kurulduğu ilk günden bugüne ulaşabilen anıtsal kapı, su sarnıçları gibi önemli kalıntılar görülmeye değer yerlerin başında gelmektedir. Hamam, vaftiz mağarası gibi yerler de antik kentin önemli kalıntılarındandır. Syedra Antik Kenti, Alanya ilçesine de 23 km mesafede bulunan önemli antik noktalardan biridir. Gerçekleştirilen kazılar neticesinde bölgenin tarihinin 7. yüzyıla kadar uzandığı düşünülmektedir. Kentte 13. yüzyıla kadar yerleşimin devam ettiği tahmin edilmektedir. Kentin çevresinde hala izlerine rastlanan devasa surlar oldukça ilgi çekicidir.
3- Selinus Antik Kenti
Antik Selinus Kenti Gazipaşa İlçesi sınırları içerisinde yat limanının ve Hacı Musa Çayı’nın güneybatısındaki denize dirsek gibi uzanan bir tepenin üzerinde ve yamacında yer alır. Kentin akrapolü tepeye kurulmuştur. Kent Helenistik, Roma ve Bizans Dönemlerinde yerleşim görmüştür. Roma yerleşiminin yoğun olduğu kentte Orta Çağ Kalesi, Agora, Büyük ve Küçük Hamam, Şekerhane Köşkü ve Anıtsal Mezarlar günümüzde görülebilen mimari yapılardır. Akrapol içerisinde kilise ve sarnıç günümüze kadar gelmiş önemli yapılardır. Selinus kentinini diğer yapıları sahilde ve yamaçta yer almaktadır
4- Cestrus Antik Kenti
Gazipaşa İlçesi’nin 6 km güneydoğusunda haritalarda Kilisetepe olarak gösterilen 350 metrelik yükselti üzerinde yer alır. Kalıntılar yaklaşık 400 metrekarelik bir alana yayılmıştır. Yazıtlara göre Cestrus Antik Kenti olarak lokalize edilmiştir. Kenti çevreleyen sur duvarları tepedeki plato boyunca uzanmakta ve güney yönde hala görünmektedir. Surun çevrelediği plato üzerinde geniş bir agora, Vepasianus’ a ait olduğu sanılan bir tapınak, bunu güneyinde Antonius tapınağı ve agoranın doğusunda bir anıtsal mezar bulunmaktadır. Kent yazıtlara göre MS 1 ve 2. yy’ a tarihlenmektedir.
5- Adanda Lamos Antik Kenti
Burası Adanda kalesi olarak bilinir. Gazipaşa’nın yaklaşık 15 km. kuzey doğusundadır. Bilhos köyüne yakındır. İ.S. 259-268 yıllarında İmparator Gallienus tarafından kale duvarlarının yapıldığı giriş kapısı üzerinde bulunan bir yazıttan anlaşılmaktadır.5. yy. kayıtlarında İsauria kentlerinden olduğu görülmektedir. Zir.veye yakın bir noktada Vespasian ve Titu adına yapılmış tapınaklar olduğu görülür. 1199 yıllarında Halkam isimli bir şahsın Lamos’un da beyi olduğu kaydedilmiştir.
6- Nephelis Antik Kenti
Kentin adına arkeoloji literatüründe rastlanmamıştır. Ancak Nephelis olarak lokalize edilebilir. Ulaşımı Gazipaşa Mersin karayolunun 15. km’ sinde güneye sapan 5 km ‘lik yolla sağlanmaktadır. Kent üç bölümden oluşmaktadır. Bunlar : Ala Kilise olarak bilinen düzlükte yer alan yapı kalıntısı. Akrapol ve yamaçları. Kuzey kısmı. Birinci bölümdeki yapı dikdörtgen planlı çok mekanlıdır.İkinci bölümdeki akrapol kuzeyindeki küçük tepenin üzerinde ve yamaçlarında yer alır. Sur duvarları kısmen sağlamdır. Burada tapınak niteliğini taşıyan bir yapı kalıntısı vardır.Üçüncü bölüm ise tahrip olmuş tek bir yapının bulunduğu yerdir. Kentin geniş bir akrapolü ve taş yatağı vardır. Kent günümüzde sıkça ziyaret edilen turizm noktalarından biridir.
