Artvin’in Karadeniz kıyısındaki şirin ilçesi Hopa, köklü tarihi ve stratejik konumuyla biliniyor. Tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapan ilçe, hem ticaret yollarının kesişim noktasında yer alması hem de kültürel zenginliğiyle bölgenin önemli merkezlerinden biri oldu. Hopa’nın tarihi, antik çağlara kadar uzanıyor. İlk çağlardan itibaren çeşitli kavimlerin göç yolları üzerinde bulunan bölge, sırasıyla Urartular, Kimmerler ve İskitler gibi toplulukların etkisi altına girdi. Ardından bölge, Persler’in egemenliğine geçti ve Doğu Karadeniz’deki önemli limanlardan biri olarak gelişimini sürdürdü. Roma ve Bizans dönemlerinde de stratejik konumunu koruyan Hopa, özellikle sahil ticaretinin önemli merkezlerinden biri haline geldi. 7. yüzyıldan itibaren Arap akınlarına sahne olan ilçe, daha sonra Gürcü Krallığı’nın bir parçası oldu.
Osmanlı İmparatorluğu’nun Karadeniz’i fethetme sürecinde Hopa, 15. yüzyılın sonlarında Osmanlı topraklarına katıldı. Fatih Sultan Mehmet’in Trabzon’u fethetmesiyle birlikte bölge Osmanlı yönetimi altına girdi. Bu dönemde Hopa, ekonomik ve kültürel olarak daha da gelişti. Osmanlı döneminde Hopa, özellikle deniz ticareti ve liman faaliyetleriyle ön plana çıktı. Hopa, Osmanlı’nın son dönemlerinde ve özellikle 19. yüzyılda önemli bir ticaret noktası olarak gelişmeye devam etti. 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nın ardından kısa süreliğine Rus işgaline uğrayan ilçe, 1918’de tekrar Osmanlı topraklarına katıldı. Cumhuriyet’in ilanıyla birlikte ise Türkiye’nin doğu sınırında önemli bir yerleşim yeri olarak modernleşme sürecine girdi. Hopa, tarihi boyunca birçok kültürün izlerini taşıyan, ticaretin ve turizmin birleştiği bir nokta olarak Karadeniz’in en dinamik yerleşimlerinden biri olmaya devam ediyor.
PEKİ, HOPA İSMİ NEREDEN GELİYOR?
Hopa’nın ismiyle ilgili pek çok teori bulunsa da kesin kökeni hala netleşmiş değil. Hopa’nın adının Lazca’dan geldiği en yaygın görüşlerden biri. Lazca’da ‘Ho’ düz alan, ‘Pa’ ise sahil anlamına geliyor. Birleştiğinde ‘Hopa’ kelimesinin ‘deniz kenarındaki düz arazi’ anlamına geldiği düşünülüyor. Bölgenin coğrafi yapısı incelendiğinde, Hopa’nın sahile açılan ve nispeten düz bir alan olması bu teoriyi destekliyor. Osmanlı kayıtlarında ise Hopa, ‘Hop’, ‘Hopa’ ve bazı kaynaklarda ‘Hope’ olarak geçiyor. Daha eskiye gidildiğinde, Gürcü ve Bizans kaynaklarında da benzer isimlere rastlamak mümkün. Antik Çağ’da bölgede Kolkhlar ve diğer Kafkas halklarının yaşadığı biliniyor. Bu toplulukların kullandığı dillerde ‘Hopa’ benzeri kelimelerin bulunması, ismin kökeninin çok daha eskiye dayanabileceğini gösteriyor. Yerel halk arasında anlatılan bir efsaneye göre de eskiden bu bölgede deniz ticareti yapan gemiciler, Hopa’ya ulaştıklarında ‘Hop!’ diyerek burada mola verdiği rivayet ediliyor. Zamanla bu kelimenin yerleştiği ve bölgeye adını verdiği söyleniyor. Her ne kadar bu efsane tarihsel bir temele dayanmasa da bu efsane halk arasında anlatılan ilginç bir hikâye olarak varlığını sürdürüyor.
