KEPEZ, Antalya'nın 5 merkez ilçesinden birisidir. Güney sınırı halk arasında ‘Çevre Yolu’ olarak bilinen Gazi Bulvarı ve Çakırlar yolu ile başlamakta olup kuzey il sınırına kadar devam eder. 2022‘de yapılan nüfus verilerine göre Kepez'in nüfusunun 608.675 kişiden oluştuğu bilinmektedir. Antalya’nın en kalabalık ilçelerinden biri olan Kepez’de, Kepez Belediyesi ve Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın yürüttüğü ortak çalışma kapsamında 2016’da Perge Antik Kenti'ne bağlı büyük bir zeytinyağı üretim köyü olan Lyrboton Kome olarak bilinen antik kent gün yüzüne çıkarıldı. Kepez ilçesi Varsak bölgesinde bulunmasına rağmen, yüzyıllardır bilinmiyordu. Peki, siz birçok Antalyalının dahi bilmediği, Kepez’de bulunan Lyrboton Kome Antik Kenti’ni biliyor musunuz? İşte o yıllarca gizli kalmış, 2016’da turizme kazandırılmış büyülü antik kent hakkındaki detaylar…
Lyrboton Kome Antik Kenti
Antalya’da 2 bin 200 yıllık zeytinyağı üretim köyü Lyrboton Kome Antik Kenti, 4 yıl süren çalışmaların ardından gün yüzüne çıkarıldı.
Antalya’nın Kepez ilçesinin Varsak Mahallesi’nde bulunan Lyrboton Kome, 2.200 yıllık geçmişe sahip bir zeytin şehri olup Roma dönemi için Perge Antik Kenti’nin zeytinyağı üretim merkezi olarak faaliyet göstermiştir. Perge, antik Pamphylia Bölgesi’nin en eski ve en önemli kentlerinden biri olma özelliğine sahip.
Yerleşimin adı kule yazıtlarına göre Lyrboton Kome‘dir. Perge’de bulunan bir yazıta göre Elaibaris (Yağ Çiftliği) olarak da bilinir. Elaibaris, yerleşimin çevresindeki tarım/zeytinlik alanlarını temsil eder. Lyrbos köyü, Komarkhes’in (Muhtar) yönettiği, Perge’ye bağlı büyük bir zeytinyağı üretim merkezidir.
Yerleşim yerindeki en önemli kalıntı ise zeytinyağı koruma depolama kulesi. Yazıtlardan elde edilen bilgilere göre en büyük zeytinyağı ihracatının yapıldığı merkezlerin başında Pamfilya gelirken Lyrboton Kome’de en kapsamlı üretim yerleşimi olarak biliniyor.
Kepez Belediyesi ve Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından 2016’da gün yüzüne çıkarılan antik kent, arkeopark olarak antik kent kültürüne kazandırıldı. Yazıtlardan elde edilen bilgilere göre tarihte en büyük zeytinyağı ihracatının yapıldığı merkezlerin başında Pamfilya gelirken Lyrboton Kome’de en kapsamlı üretim yerleşimi olma özelliğine sahip.
Bununla beraber yapılan çalışmalar sonucu bölgede 100’e yakın sarnıç, 80’in üzerinde mezar, çok sayıda konut, 1 hamam, 4 kilise, kule ve işlevi belirsiz başka yapılar tespit edildi.
Yazıtların çoğu kuleden, diğerleri kilise ve mezarlardan olmak üzere şimdiye dek yerleşimde 30’a yakın yazıt tespit edilmiş durumda. Ayrıca Helenistik Dönem’de de burada yerleşim olması beklense de kalıntılar büyük çoğunlukla Roma ve Bizans Dönemi’nden kalmadır.
