Antalya'nın doğal ve tarihi alanlarıyla ünlü batı ilçeleri Kaş ve Demre'de bazı antik kentler ve birinci derecede korunan doğal alanları etkileyen otoyol projesi tepki çekti. 2 milyar 165 milyon TL'lik yaklaşık maliyet planlanan yeni bölünmüş yol projesinin bölgede doğal ve kültürel mirasa yönelik olumsuz etkileri gündeme geldi. Demre Beymelek'te başlayacak otoyolun, güzergahındaki Myra, Sura ve Hoyran antik kentlerinin koruma sınırları içerisinden geçeceği, Kaş-Kalkan arasındaki korunan doğal alanları da olumsuz etkileyeceği kaydedildi.
Tarım arazilerini böleceği için ilçe halkının karşı çıktığı Finike bölümü geçici olarak projeden çıkarılan otoyolun, Demre Beymelek'ten başlayıp Kaş Kalkan'a kadar olan bölümü 74 kilometre planlanıyor. Karayolları 13'üncü Bölge Müdürlüğü'nün, gidiş-geliş toplam 4 şeritli, 11 köprü ve viyadük, 6 tünel ve 12 alt ve üst geçit planlanan bölünmüş yol projesinin ÇED raporunda, "Yaklaşık olarak güzergahta bulunan orman alanlarında kesilecek ağaç sayısı 66 bin 73 adettir" ifadesi yer aldı. ÇED raporu, 4 Ocak 2024 günü Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nda, İnceleme Değerlendirme Komisyonu (İDK) tarafından değerlendirilecek.
ONARILAMAZ ÖLÇÜDE TEHLİKE ALTINDA
Kültürel ve Doğal Mirası İzleme Platformu'ndan arkeolog Nezih Başgelen, otoyolun Likya'nın merkezi bölgesinden geçeceğini belirterek, bölünmüş otoyol projesi gibi hassas planlanması gereken yatırımları hayata geçirirken özellikle tarihi ve doğal mirası koruma amaçlı sivil inisiyatiflere de görüşlerini sunma imkanı sağlanmasını istedi. Başgelen, “Hep birlikte akılcı ve gerçekçi çözümler geliştiremezsek Likya'nın benzersiz doğal ve kültürel mirasının onarılamaz ölçüde tehlike altına gireceği görülmektedir. Bu süreçte yitireceğimiz Likya'nın kültürel peyzaj değerlerini tekrar kazanma imkanımız olmayacaktır" diye uyardı.
BEYMELEK DALYANINDAN BAŞLIYOR
Otoyol projesinin başlangıcının Demre'nin Beymelek Dalyanı olduğunu kaydeden Başgelen, “Toplam 355 hektar alanı kaplayan Dalyan, yeni tespitlerle birlikte 44 tür balığın beslenme ve büyüme alanı. Denizde üreyen balık türleri ve mavi yengeçler, nisan-ağustos döneminde Beymelek Dalyanı'na giriş yapıyor. Yavru türleri, özellikle yaz döneminde sürüler halinde dalyanda geziyor ve besleniyor. Burada beslenen balıklar büyüyor. Dalyanda başlıca çupra, levrek, mırmır, kefal türleri olmak üzere 23 familyaya ait 44 tür balık tespit edilmiş. Bunlarla ilgili izleme çalışması bir AB projesi kapsamında devam etmekte" dedi.
'66 BİNDEN FAZLA AĞAÇ KESİLECEK'
Finike, Demre ve Kaş ilçelerinde pek çok arkeolojik değerin yer aldığı Likya'nın merkezi bölgesinden geçecek bölünmüş otoyolun olası etkilerine dikkati çeken Başgelen, şöyle konuştu:
“Yeni otoyol yapımı için 66 binden fazla ağacın kesilecek olması endişe yaratırken projeyle ilgili hazırlanan jeoteknik raporlarına göre hareketli bir topografyaya sahip olan bölgede dinamitli patlatma ve yarma çalışmaları sırasında 19 milyon 680 bin 825 metreküp hafriyat malzemesi çıkacağı belirtiliyor. Oluşacak hafriyat malzemesinin 7,2 milyon metreküplük kısmının yol için dolgu malzemesi yapılacağı belirtilirken kalan malzemenin ise yerel belediyelerin göstereceği düzenli atık toplama merkezlerine taşınacağı kaydediliyor. Ancak her iki ilçe sınırlarında bu ölçüde hafriyat malzemesinin depolanabileceği mevcut bir depolama alanı söz konusu değil."
GÜZERGAHTAKİ TARİHİ-DOĞAL ALANLAR
Proje dosyasında otoyol güzergahında yer alan ve proje inşaatı sebebiyle zarar görebileceği düşünülen doğal ve kültürel alanlar ise şöyle; Beymelek 1'inci Derece Doğal Sit Alanı, Andreake Sura 1'inci Derece Doğal Sit Alanı, Kaş-Kekova Özel Çevre Koruma Bölgesi, Kalkan Güney Yamaçları 1'inci Derecede Doğal Sit Alanı ve Kaputaş Kanyonu, Sura Arkeolojik Sit Alanı.
Güzergah yakınında yer alıp, olumsuz etkilenmesi öngörülen yerler ise şöyle; Myra Antik Kenti Lahit, Sarnıç ve Harabe, tarihi kuyular, kaya mezarlıkları, tarihi su sarnıcı, 1'inci Derece Arkeolojik Sit Alanı Salomba Damları mevkii antik yerleşim alanı ve kuyular, 3'üncü derece arkeolojik sit alanı Çağlarca antik dönem yerleşim alanı.
KEKOVA'DAN GEÇİYOR
Otoyolun Kekova'daki güzergahına karşı çıkan bölge halkı da hem yerleşim alanları hem doğal alanların zarar göreceğini kaydetti. Kekova'dan Adem Boz, Kekova'nın UNESCO Dünya Mirası geçici listesinde olduğunu belirterek, otoyolun geçeceği alanların arkeolojik sit alanları ve yerleşim alanları ile dere yatağını içerdiğini söyledi. Yolun evlerini de tehdit ettiğini kaydeden Boz, otoyol projesinin düzenlenmesi veya iptaline yönelik CİMER'e de bölge halkının başvuruları olduğunu dile getirdi.
