ZEYTİNYAĞI, mutfaklarımızın vazgeçilmezi olmasının yanı sıra sağlık açısından da önemli bir yere sahip. Son yıllarda piyasada artan sahte zeytinyağı üretimi ise tüketicileri tehdit ediyor. Antalya Ticaret Borsası Dördüncü Grup Meslek Komitesi üyesi ve zeytincilikten sorumlu Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi Antalya Temsilcisi Zafer Tan, sahte zeytinyağlarını nasıl ayırt edebileceğimiz konusunda önemli açıklamalarda bulundu.
SAHTE ZEYTİNYAĞI PİYASADA YAYGINLAŞIYOR
Zafer Tan, sahte zeytinyağlarının son dönemde ciddi bir sorun haline geldiğini vurgulayarak, “Zeytinyağı, sağlığımız için oldukça önemli bir ürün ama maalesef, ucuz bitkisel yağlarla zeytinin aromasını ve rengini taklit ederek yapılan sahte zeytinyağları piyasada hızla yayılıyor. Özellikle dijital platformlarda bu tür yağlar düşük fiyatlarla satılıyor ve insanlar bu yağları gerçek zeytinyağı zannediyor” dedi.
SAHTE ZEYTİNYAĞLARI NASIL YAPILIYOR?
Sahte zeytinyağlarının genellikle kanola, soya, palm yağı gibi bitkisel yağlarla karıştırıldığını belirten Zafer Tan, “Bu yağlara bazen zeytin aroması ekleniyor, böylece kokusu zeytinyağı gibi olmaya çalışılıyor ama dikkat edin, bu yağlar hiçbir zaman gerçek zeytinyağının kalitesine ulaşmaz. Sahte yağlar, laboratuvar testleri ile anlaşılabilir” diye konuştu.
ZEYTİNYAĞININ KALİTESİNİ BELİRLEYEN FAKTÖRLER
Gerçek zeytinyağını anlamanın birkaç yolu olduğunu ifade eden Zafer Tan, zeytinyağının kalitesini belirleyen en önemli faktörün ‘serbest yağ asidi’ olduğunu söyledi. Tan, “Zeytinler dalından düştükten ya da hasat edildikten sonra içindeki serbest yağ asidi artmaya başlar. Bu nedenle, kaliteli bir zeytinyağı için zeytinin bir an önce sıkılması gerekir. Zeytinyağları; serbest asitliği sızma grubu, serbest asitliği natürel birinci zeytinyağları, serbest asitliği natürel ikinci zeytinyağları, riviera zeytinyağı ve pirine olarak beş sınıfa ayrılır.
Serbest Asitliği sızma grubu: Asit oranı 0.0-0.08 arasında bulunan zeytinyağı grubuna Serbest Asitliği sızma grubu denir.
Serbest Asitliği Natürel Birinci Zeytinyağı: Asit oranı 0.81-2 arasından bulunan yağ grubudur.
Serbest Asitliği Natürel İkinci Zeytinyağı: Asit oranı 2-3 arasından bulunan yağ grubudur.
Riviera Zeytinyağı: Yüksek asit barındıran ve çok çeşitli işlemlerden geçirilmiş olan bir zeytinyağı türüdür.
Pirina Zeytinyağı: Pirina, zeytinin sıkıldıktan sonra içerisinde bir miktar yağ ve su kalan posadır.
‘ZEYTİNYAĞI RENKTEN ANLAŞILAMAZ’
Sahte zeytinyağının renginden ya da kokusundan anlaşılmasının mümkün olmadığını vurgulayan Zafer Tan, “Zeytinyağının rengi, zeytinin türüne ve hasat zamanına göre değişir. Sahte yağlar, içerisine eklenen kimyasal maddeler yüzünden farklı renkler alabilir. Bu yüzden renk üzerinden zeytinyağının gerçek olup olmadığını anlamaya çalışmak yanıltıcıdır” şeklinde konuştu.
GERÇEK ZEYTİNYAĞININ TADI NASIL OLMALI?
Gerçek zeytinyağını anlamanın bir yolunun da tadına bakmak olduğunu belirten Zafer Tan, “Gerçek zeytinyağı, ağza alındığında hafif acı bir tat bırakır ve gırtlakta hafif bir yakma hissi yaratır. Bu, zeytinyağının kendine özgü bir özelliğidir ve sahte zeytinyağlarında bu his yoktur” dedi.
SAHTE ZEYTİNYAĞI SAĞLIĞIMIZI TEHDİT EDİYOR
Sahte zeytinyağlarının sağlık açısından büyük tehlike oluşturduğunu da söyleyen Zafer Tan şu ifadelere yer verdi: “Sahte zeytinyağları içerisine koyulan kimyasal maddelere göre sağlığa zararlı hale gelebilmektedir. Vücuda zararlı olabilecek kimyasal maddeler ve düşük kaliteli bitkisel yağlar içeriyor. Bunların tüketimi, sağlık sorunlarına yol açabilir. Ayrıca, bu yağlar sağlıklı yağ asitlerinden yoksundur ve gerçek zeytinyağının sunduğu faydalardan mahrum bırakır.”
NASIL KORUNABİLİRİZ?
Tüketicilerin sahte zeytinyağlarından korunmak için dikkatli olması gerektiğini belirten Zafer Tan, “Zeytinyağını güvendiğiniz çiftçilerden ya da tanınmış markalardan almak en doğru tercih olacaktır. İnternetten, pazarlarda ve yol kenarlarında satılan ambalajsız, şüpheli yağlardan kesinlikle uzak durulmalı. Özellikle teneke ambalajlı zeytinyağlarını tercih etmek, ürünün güvenliği açısından daha sağlıklı olacaktır” dedi.
‘SAHTE ZEYTİNYAĞINA KARŞI CAYDIRICI CEZALAR VERİLMELİ’
Tarım Bakanlığı'nın sahte zeytinyağı üreticilerine karşı daha caydırıcı önlemler alması gerektiğine de değinen Tan, “Geçtiğimiz günlerde Antalya’da yüzlerce litre sahte zeytinyağı ele geçirildi. Bu yağlar piyasadaki vatandaşı kandırmak için yapılan zeytinyağlarıdır. Sahte zeytinyağı üreten firmalar, bir yandan ceza alırken diğer yandan farklı markalar altında üretim yapmaya devam edebiliyorlar. Tarım Bakanlığı'nın bu firmalara daha sıkı denetimler ve yüksek cezalar uygulaması gerekiyor. Gerekiyorsa men dahi edilmelidir” ifadelerine yer verdi.
Zafer Tan, sahte zeytinyağlarından korunmak için tüketicilerin daha bilinçli hareket etmeleri gerektiğini ifade ederek; “Zeytinyağı pahalı bir ürün. Piyasada ucuz diye satılan yağlar genellikle kalitesiz ve sağlıksız. Bu yüzden, zeytinyağını ucuz diye alıp sağlığınızdan olmayın. Güvenilir yerlerden almak, en doğru tercihtir” dedi.
SAHTE ZEYTİNYAĞINA KARŞI BİLİNÇLENME ÖNEMLİ
Zafer Tan, “Zeytinyağı, dört unsuru sevmez: Isı, ışık, hava ve su. Bu unsurlara maruz kalan yağların kalitesi düşer. Pazarlarda ya da yol kenarlarında satılan pet şişe zeytinyağlarından kesinlikle uzak durulmalıdır” diyerek vatandaşların bilinçlenmesinin önemine vurgu yaptı.
Tan; “Sahte zeytinyağı, bir gıda terörüdür ve bu konuda ilgili makamların, özellikle bakanlıkların bir an önce önlem alması gerekmektedir. Türkiye, uzun yıllar dünya genelinde zeytin ve zeytinyağı üretiminde ilk üçte yer alırken şu anda beşinci sıraya gerilemiştir. Bunun başlıca nedeni, bazı firmaların sahte zeytinyağı ile piyasayı doldurması ve vatandaşın zeytinyağına olan güvenini sarsmasıdır. Bu durum, sektörde büyük sıkıntılara yol açmaktadır. Türkiye’de kişi başı zeytinyağı tüketimi yılda sadece 2 litre iken komşumuz Yunanistan’da bu rakam 5 litreye çıkmaktadır” dedi.