Bu C plaka meselesi gayya kuyusu. Okul ve personel servislerine verilen C plaka taşını kaldırınca altından neler, neler çıkıyor. Kemer’de yaşayan servis aracı sahiplerinin plaka isyanını Pazartesi günü yazmıştık. Konunun uzmanlarına da sormak lazım… Aradım, sordum. Büyükşehir Belediyesi’nin eski Ulaşım Dairesi Başkanı Nurettin Tonguç bu mevzuları iyi bilir. Kent ulaşımı konusunda uzunca bir süreci de bizzat yönetti zaten.
GÖTÜRDÜĞÜNÜ GETİRECEKSİN
Konuya başlarken önce malzemeyi bir tanıyalım. Eğer bir yerden bir yere taşıdığınız insanları, daha sonra aldığınız ilk yere getiriyorsanız bu ‘servisçilik’ oluyor. Minibüsçülükten farkı bu… Daha net anlaşılması için örnek verelim: Mesela Kemer’den Döşemealtı’ndaki Organize Sanayi Bölgesi’ne personel taşıyorsanız, akşam o insanları alıp yine Kemer’e götürmeniz lazım. Bu taşımayı Kemer’deki ya da Döşemealtı’ndaki bir servis yapabilir. Servisin kayıtlı olduğu yerin önemi yok. Önemli olan bir noktadan alınan insanların, yine o noktaya geri getirilmesi. İşte bunun için de C plaka gerekiyor. Başka bir araç bu işi üstlenemiyor. Tabii C plakası olan bir araç da minibüsçülük yapamıyor.
SERVİS ARAÇLARINA ÇEKİDÜZEN
C plaka herkesin almak istediği bir imtiyaz, ekonomik bir hak. Fakat sınırları net olarak belirlenmiş, yönetmeliklerle oluşturulmuş kriterleri var. En az B tipi ehliyet gerekiyor. Türk vatandaşı olmak, sabıkası bulunmamak gibi şartlar da konulmuş. En çok rastlanan sabıkalar ise kız ya da göçmen kaçırma. C plaka vesilesiyle bunu da öğrenmiş olduk. Bu sektör büyük bir pazar… Tabii pazar büyük olunca, çok da nitelik, eğitim filan istemeyince, ipini kopartan da dalıyor piyasaya. C plaka kriterleri, aslında buna bir sınır, çekidüzen getirmek için var.
MERKEZDE PLAKA 600 BİN LİRA
Antalya 2014’te ‘büyükşehir’ oldu. 19 ilçeye ayrıldı. Fakat merkez ilçeler hariç diğerlerinde UKOME yoktu. Alanya’da, Serik’te servisler iptidai şekilde çalışıyor, minibüs alan servisçiliğe başlıyordu. Büyükşehir Yasası’yla birlikte buralara da bir düzen geldi. 2014 öncesi C plakaya sahip merkez ilçe servisçileri yarışa 1-0 önde başlamış oldu. Bu fark halen kapatılabilmiş değil. Zaten kapanmaz da. Mesela C plaka Serik'te 100 bin, merkezde 600 bin lira. Yani 6 katı.
İLÇELER AYRI İHALE YAPIYOR
Deli para… Rakam piyasanın bütününe vurulduğunda ise daha da büyük… C plaka için ihale açılıyor. Şu an konuşulan C plaka tahsisi, merkez ilçelerin ihalesinin sonucu. Hani, “1420 araç C plakası için başvurdu. Bunlardan 920 tanesine plaka verildi. 500 kişi ise alamadı” denilen ihale. 5 merkez ilçenin dışında kalan ilçeler de kendi ihalelerini yapıyor. Fakat az önce de söylediğimiz gibi, Antalya merkez plakalar daha değerli. Antalya merkez plakası almak için de merkez ilçelerden birinde kayıtlı olmak gerekiyor.
ANTALYA BÜTÇESİNİN ONDA BİRİ
Bu C plakalarda “07 C” standart, fakat C’den sonraki rakam kombinasyonu ilçelere göre değişiyor. Ayrıca personel ve okul servislerinin plakası da rakam kombinasyonuyla birbirinden ayrılıyor. Daha önce Kemer’de sıkıntı yaşandığını aktarmıştık ama Nurettin Tonguç’un söylediğine göre, Kemer plakaları da merkez gibi. Yani değerli ve kendi içinde ayrılıyor. Fakat Kemer Şoförler ve Otomobilciler Odası henüz ihale açmadı. Yazımızı çarpıcı bir rakamla kapatalım. Büyükşehir Belediyesi son 3 yılda 3 bin C plaka dağıttı. Plaka başı 500 binden hesaplayalım. Yanlış hesaplamadıysam, 1.5 milyar gibi bir rakam… Büyükşehir’in 2024 bütçesi 16 milyar olarak kabul edildi. Koskoca Antalya bütçesinin neredeyse onda biri… C plakalar toplu ulaşımın sadece okul ve personel servisi ayağı… Toplu ulaşım pastasının bütünün düşünün artık.