Attalos yurdu anlamına gelen Antalya, Bergama Krallığı döneminde kurulmuş bir şehirdir. Antik yerleşimler bakımından yalnızca Türkiye için değil dünya genelinde de en zengin şehirlerden birisidir. Günümüzde arkeologlar tarafından çokça ilgi gören antik kentler Antalya'nın turistik açıdan ilgi görmesinde de büyük rol oynuyor. Pamphylia yani çok verimli anlamında da anılan, hem tarihi hem de doğal güzellikleri bakımından oldukça zengin bir kent. Hem merkezde hem de ilçelerinde çok değerli antik kentler bulunduruyor. Bu ilçeler içerisinde en dikkat çekici olanlarından birisi de Finike’dir.
Antalya’nın Finike ilçesi, tarih boyunca birçok farklı medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Bu sebepten dolayı sınırları içerisinde önemli antik kentler vardır. Bununla birlikte bölgede, tarihi yapı anlamında gezilecek yer sayısı da oldukça fazladır. Yüzyıllar boyunca bölgede yaşanılan iklim olayları ve doğal afet olayları sonucunda antik kentler hasar görmüş olsalar da ilçe hala gezilecek yerler bakımından pek çok seçeneği ziyaretçilerine sunmaktadır. İşte keşfedilecek pek çok noktası ile turistlerin vazgeçilmez adresi olan Finike’de uğramanız gereken antik kentler arasında bulunan Gagai Antik Kenti’ni inceleyeceğiz birlikte.
KÜÇÜK BİR TEPENİN ÜZERİNDE KURULU
Gagai Antik Kenti, Finike – Kumluca arasında, Finike körfezinin doğusunda, Gelidonya burnunun batısındaki Karagöz limanının kuzeybatısında yer almaktadır. Yöresel ismi Aktaş olan, bugünkü konumu ile Kumluca'nın 10 km. güney-doğusundaki Yenice Köyü'nün 4 km. güneyinde, beyaz kartel küçük bir tepenin üzerinde kurulu antik bir kenttir.
Antik kaynaklarda yerleşim adı ‘Palaion Teikhos’ ya da ‘Eski Kale’ olarak geçmektedir. Galae Antik Kenti’nin ismi, eski Anadolu dillerinde bulunan ve Likçe yazılı sikkelerde ‘gaxe’ olarak geçmektedir. Bu nedenle ‘gaganın halkı’ anlamına gelen ‘gagae’ kelimesinin ‘hahha’ kelimesinden türetildiği tahmin edilmektedir.
KUTSAL SAYILAN TANRI: ATHENA
Gagai kenti sikkelerinin üzerinde yer alan Athena motiflerinden burada kutsal sayılan Tanrının Athena olduğu tahmin edilmektedir. Gagai Antik Kenti’nde günümüze kadar bilimsel olarak arkeolojik kazılar pek yapılmamıştır. Gagai Antik Kenti merkezinde kamusal alanlar vardır. Aşağı akrapolün içindeki kule kalıntısı 10.-12. yüzyıllara tarihlenmiş, akropolün batı ve kuzeybatı yönündeki düzlükler ise Gagai Antik Kenti’nin merkezini oluşturmuştur.
Kente ait kalıntılar ise en erken döneme ait yapı kalıntıları olarak tarihlenmekle birlikte, aynı dönemlere tarihlenen alt yapı kalıntılarının olması, kentin bir zamanlar planlı bir şehir olduğu ve yaşantısının seviyesini belirtmesi bakımından önemli bir veridir. Roma döneminde büyümüş, gelişmiş olan kentin tepenin eteklerinde ve düzlüklerde kalıntılarına rastlanmaktadır. İki tepesi olması nedeniyle iki akropolün olduğu düşünülecek olsa da her ikisinden eser yoktur. Her iki tepenin kara ve deniz yolları rahatlıkla kontrol edilebilecek bir konuma sahip olması, yerleşim yerinin özenilerek seçildiğini ortaya koymaktadır. Akropol, aşağı akropol, kent merkezi ve nekropol alanlarından oluşan antik kentin daha yüksek olan tepede, İlk Çağ surlarından arta kalmış küçük parçalar vardır.
İSMİ MİTOLOJİK ÖYKÜYE SAHİP
Kentin adı ile ilgili anlatılan mitolojik öyküye göre, yerleşecek toprak arayan Rhodoslular buraya geldiklerinde yerli halka toprak istediklerini ‘ga, ga’ (toprak, toprak) diye bağırarak anlatmışlardır. Bu istekleri karşılandığında yeni kenti bu isimle tanımlamışlardır. HABER/BUSE ER