TÜİK’in 2024 yılına ait gelir dağılımı istatistikleri, gelir eşitsizliğinin yalnızca dar gelirli ve orta sınıfı değil, eğitim düzeyi, cinsiyet ve iş pozisyonlarına göre de belirgin farklar yarattığını ortaya koydu. Veriler, son yıllarda gelir adaletsizliğinin farklı boyutlarda büyüdüğünü gösteriyor.
EĞİTİMLİ KESİM GELİR ARTIŞINDA GERİDE KALDI
2006, 2014 ve 2019 yıllarına bakıldığında, yükseköğretim mezunlarının gelir artışının diğer eğitim seviyelerine göre daha düşük olduğu dikkat çekiyor. Son 5 ve 10 yılda lise ve dengi okullardan mezun olanların gelirleri yüksek oranda artarken, 18 yıllık dönemde en fazla gelir artışı, okul bitirmeyenlerde görüldü. Bu durum, eğitim düzeyinin gelir üzerindeki etkisinin son yıllarda azaldığına işaret ediyor.
YÖNETİCİLERLE ÇALIŞANLAR ARASINDAKİ FARK AÇILIYOR
Son 10 yılda en fazla gelir artışı yöneticilerde yaşandı. Yöneticilerin maaşları %1315 artarken, profesyonel meslek gruplarının gelir artışı %851’de kaldı. Büro ve müşteri hizmetleri çalışanlarının maaşları ise bu grupların ardından en düşük artışı gösterdi. 2014 yılında bir yöneticinin maaşı, profesyonel bir çalışanın maaşının 1,3 katıydı. 2024’e gelindiğinde bu fark azalsa da yöneticiler hâlâ profesyonel çalışanlara göre çok daha yüksek maaş alıyor.
ASGARİ ÜCRET KARŞISINDA YÖNETİCİLERİN GELİRİ DÜŞÜŞTE
Yöneticilerin maaşı, asgari ücrete oranla da geriledi. 2012 yılında bir yöneticinin maaşı, asgari ücretin 3,23 katıyken, bu oran 2024’te 2,98’e düştü. Ortalama bir yönetici 50 bin TL kazanırken, asgari ücret 17 bin TL civarında kaldı.
CİNSİYET EŞİTSİZLİĞİ BÜYÜYOR
Yükseköğretim mezunu kadınlar ile erkekler arasındaki gelir farkı da giderek artıyor. 2006 yılında kadınlar, erkeklerin maaşlarının %80’ini kazanırken, bu oran 2024’te %72’ye düştü. 18 yıllık süreçte erkeklerin gelir artışı %2058 olurken, kadınlarınki %1834’te kaldı. Bu durum, kadınların gelir artışında erkeklerin gerisinde kaldığını gösteriyor.
SEKTÖRLERDE GELİR ARTIŞI
Sektörel bazda en yüksek gelir artışı inşaat sektöründe yaşandı. Bu sektörde gelirler %1288 oranında arttı. Sanayi ve tarım sektörleri de yüksek gelir artışları kaydederken, hizmetler sektörü %1035 ile diğer sektörlerin gerisinde kaldı.
