BAŞ dönmesinin bir türü olan vertigo, çoğu zaman ayağa kalkmaya, hareket etmeye, hatta beslenmeye engel olarak kişinin yaşam kalitesini önemli derecede etkiliyor. Vertigonun nedenleri arasında, çeşitli metabolik hastalıklar, yaşamsal alışkanlıklar ve beslenme şekli gösteriliyor.Özellikle kış mevsiminde, üst solunum yolu hastalıklarıyla birlikte vertigonun görülme sıklığı artıyor. Vertigonun etkileri uygun tedavilerin yanı sıra; egzersiz, diyet, hobi edinme ve birtakım rehabilitasyon programlarıyla kontrol altına alınmaya çalışılıyor.Memorial Antalya Hastanesi Kulak Burun Boğaz Bölümü'nden Prof. Dr. Mustafa Asım Şafak vertigo ve dikkat edilmesi gerekenler hakkında bilgi verdi.
BAŞ DÖNMESİ VE SERSEMLİK
Denge sistemi, beyin ve beyincikte koordine edilen, vücudun üç boyutlu dünyadaki pozisyonunu organize eden karmaşık bir sistemdir. Merkezi denge sistemi, başlıca iç kulaktan olmak üzere, görme duyusuyla ve iskelet kaslarının bağlarından gelen derin duyuyla bilgi alışverişi içindedir. İç kulağın etkilendiği hastalıklar nedeniyle genellikle kendimizin veya çevremizin dönmesi şeklinde dengesizlik algısı oluşurken, sistemin diğer bölgelerinin etkilenmeleri sonucunda sersemlik hissi, başımızın boşlukta hissedilmesi, yerin ayağımızın altından kayması gibi ifade edilebilen şikayetlerle kendini gösterir.
SİSTEMİK HASTALIKLAR
Yatarken veya otururken ani ayağa kalkmayla oluşan, 1-2 saniyeden daha uzun sürmeyen göz kararması şeklinde hissedilen baş dönmeleri, çoğunlukla anlık tansiyon değişimlerine bağlı gelişir. Fakat iç kulağa kan taşıyan damarlardaki tıkanıklıklar, iç kulak damarlarının iç kulak sinirlerine yaptığı basılar, iç kulağa ve beyne kan götüren damarlar ile sinirlerin yoğun şekilde bir arada bulunduğu boyun omurlarındaki bozukluklar, kalp ve dolaşım sistemine ait rahatsızlıklar, tansiyon değişiklikleri, kansızlık, kan şekeri seviyesindeki değişiklikler, tiroitbezi hastalıkları, üst solunum yolu hastalıklarıdenge sistemini etkileyen faktörler arasındadır.
KULAK KRİSTALLERİ
İç kulakta bulunan kristal tanelerinin yerlerinin değişmesiyle sağ ve sol kulak arasındaki işlevsel denge değişeceğinden, özel baş pozisyonlarında vertigo tablosu ortaya çıkabilir. Kristallerin orijinal yerlerinden neden ayrıldığı tam olarak bilinmese de kafa travmaları veya denge sinirinin birtakım viral hastalıklarının bundan sorumlu olduğu düşünülür. Yerlerini şaşırmış olan kristaller, birtakım manevralarla bulunması gereken yere yönlendirilerek, herhangi bir ilaç kullanımına gerek kalmadan tedavi edilebilmektedir.
MİGREN VE VERTİGO
Migren hastalığının özel bir formu olan vertiginöz migrende, migren atağını tetikleyen her türlü durum vertigoyu da başlatmış olur. Vertiginöz migrende, baş ağrısı ile seyreden atakların en az yarısında baş ağrısına ek olarak baş dönmeleri de görülmektedir. Tanısı ve tedavisi migren hastalığında olduğu gibi yapılmalıdır.
VERTİGOYA BUNLAR NEDEN OLUYOR
Enfeksiyonlar ve alerjiler gibi çevresel faktörlere bağlı durumlar, iç kulak hastalıklarının oluşumuna zemin hazırlayarak, baş dönmesine yol açabilir.
Az su tüketmek.
Çok tuzlu yemek.
Aşırı alkol kullanımı.
Sigara kullanımı.
Üst solunum yolu viral enfeksiyonları.
GENETİK FAKTÖRLER BAŞROLDE
Denge hastalıklarının oluşumunda genetik hastalıklar da sorumlu olabilir. Örneğin, ailesel bir hastalık olan otoskleroz yani kulak kireçlenmesinde asıl şikayet işitme kaybı iken, ileri evrelerinde baş dönmesi de görülür. İç kulak tutulumuyla seyreden kalp hastalıkları, böbrek hastalıkları ve iskelet sistemi hastalıkları gibi genetik hastalıklar tanımlanmış ve bunların çoğunda işitme kaybıyla birlikte baş dönmeleri de görülebilmektedir.
İYİLEŞME SÜRESİ
İki kulak arasındaki simetrinin kalıcı ve sabit olarak bozulduğu durumlarda, denge sisteminin merkezi organları bozulan fonksiyonların dengesini yeniden kurmayı başarabilmektedir. Belli bir süreyi alan bu dönem hastanın yaşına göre değişiklik gösterir. Bu süre genç hastalardave rehabilitasyon uygulanan hastalarda 2-3 ay gibi kısa olmaktayken, yaşın ilerlemesiyle 2 yıla kadar uzayabilir. Rehabilitasyon olarak; hastanın baş dönmesini tetikleyen pozisyonlardan kaçmak yerine, aksine üzerine gitmesi daha iyi olacaktır. HABER MERKEZİ
