Her geçen gün kelime dünyamıza bir yenisi ekleniyor. Dijital dünya, kıyısından köşesinden bizi de etkisi altına almaya başladı. Birileri size “ghostlandım” derse şaşırmayın. Biz ki bu dünyada nelere göğüs germiş bir nesiliz, dijital dünyanın da sözlüğünü çözeriz.
İletişim teknolojileri gelişti ve bireyin sosyalleşmesini ve ilişki kurma biçimlerini de tamamen değiştirdi. Bu gelişme insanları daha ileriye taşıyacağı yerde olay bambaşka boyutlara ulaştı. İlişkiler de dijitalleşti. Dijital dünyanın dijital kuralları, kavramları, ilişki çeşitleri...
Etrafımızdan sıkça duymaya başladık ‘lovebombing, gaslighting ve ghosting’ gibi sözcükler kendi dünyalarından çıkıp gerçek dünyaya iniş yaptı. İki dünya birbirine girmiş durumda. İlişkiler hem çok basit hem de bir o kadar karmaşık görünüyor. Basit çünkü birileri kuralları yazmış, tek tip bir güzellik anlayışı var, kadın için de erkek için de kriterler belirli, roller belirli, vaat edilen ise ideal ilişki. Karmaşıklığı ise belirlenen kriterlerin çok da ulaşılabilir olmayışı ve kalıpların insanlara oturmayışı. Ayağına iki numara küçük gelen bir ayakkabıyla ne kadar yol alabilirsin ya da içinde bir yabancıyla ne kadar samimi olabilirsin? Neyi ne zaman yapacağın da çok önemli, zamanlamayı tutturamadın mı da başın çok büyük belada, herkes ilişki uzmanı, psikolog... En narsist, en manipülatör sen olursun benden söylemesi.
İlişki başlıyor, cicim ayları diyemiyorum çünkü ilişkilerin ömürleri çok kısa. O yüzden cicim saatleri diyelim ve biz de yeni bir kavram eklemiş olalım. Cicim saatlerinde karşı taraf sizi aşırı ilgi, sevgi, jest, hediye artık Allah ne verdiyse yoğun bir bombardımana tutup sizi bir anda bulutların üzerine çıkarıp etkisi altına alıyor. Siz bu ilginin sarhoşluğunu yaşarken bir anda bütün ilgiyi kesip sizi bulutların üzerinden yere çakıyor. Bu olaya ‘lovebombing’ deniliyor. Karşı tarafın duygusal dengesini bozarak onu kendisine bağımlı hale getirme olayı... “Sonsuza kadar mutlu yaşadılar”, bu bir peri masalı klasiğidir. O sadece kitaplarda olur.
Bir diğer kavram ghosting ise taraflardan birinin ortada hiçbir şey yokken bir anda iletişimi kesmesi ve ya da ortadan kaybolması anlamına geliyor. Fazlasıyla sık rastlanan bir durum... Ghosting, terk edilen kişide hayal kırıklığı, değersizlik ve kafa karışıklığı gibi olumsuz duygulara yol açarken iletişimin kolayca başlatılıp sonlandırılabildiği dijital çağda, sorumluluk almaktan kaçınmanın bir yolu olarak görülüyor. Kaçış… İnsan bir veda eder ayıp ya…
Gelelim ‘gaslighting’ kavramına... Aralarında en tehlikeli olan da bu sanırım; gerçeklik algısını sarsan manipülasyon diyorlar. Adı ‘gas light’ (gaz lambası) filminden geliyor. Psikolojide Gaslighting sendromu diye geçiyor. Filmde eşi tarafından deli olduğuna inandırılmaya çalışan bir kadının hikayesi anlatılıyor. Direkt ölüm vuruşu; sağlıklı bir insanın en ince ayarlarıyla oynamak gibi bir şey, karşı tarafın duygularını, düşüncelerini veya davranışlarını küçümseyerek ya da çarpıtarak kişinin kendinden şüphe duymasına yol açmak. Ne yaparsan yap sürekli hatalı görünmek ve haksız çıkmak.
Bu kavramlardan sonra insanların neden içlerine çekildikleri, ilişkilere sıcak bakmadıkları veya yalnızlığın huzurlu kollarında iyileşmeye çalıştıkları belli oluyor. Çok canlar yanmış çokkkk…