ANTALYA Kaleiçi semti antik çağ kalıntıları içeren önemli bir turizm noktasıdır. Bu kalıntılar bölgeyi çevreleyen surlar ve iç limanda yer alan liman mendireğinin bir kısmıdır. Bölgeyi içten ve dıştan saran surlar, Helenistik, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı devirlerine ait ortak eserdir. Günümüzde önemli bir eğlence merkezi olan bu bölgede çok önemli tarihi yapılar yer almaktadır. Bu tarihi yapıları görmek için dünyanın her yerinden milyonlarca yabancı turist her sene Antalya’ya akın etmektedir. Bu yazımızda Kaleiçi’de bulunan ve önemli tarihi yapılar arasında yer alan Saat Kulesi’ni derledik. Şimdi dilerseniz hep birlikte Saat Kulesi’ne bir göz atalım.
SAAT KULELERİNİN TARİHİ NEDEN BİRBİRLERİNE YAKIN?
Kentlerde saat kulesi yapma geleneği ilk kez batıda kilise ve saray binalarında görülmektedir. Kaynaklara göre bunların ilk örnekleri 13. yüzyılda yapılan Westminister ve İtalya Padua'daki saat kuleleridir. İngiltere İtalya'da De Dondi'nin 1348-1362 yılları arasında, Fransa'da Henri de Vick'in Fransa Kralı V. Charles için 1360'ta inşa ettikleri saat kuleleri, bu alanda inşa edilen ilk sanatsal örneklerdir. 16. yüzyılın sonlarında yapılan Ferhad Paşa Camii Saat Kulesi ve Üsküp Saat Kulesi Osmanlı topraklarında inşa edilen ilk saat kuleleridir. Daha sonraki 18. ve 19. yüzyıllarda saat kulesi inşası, Osmanlı'nın Batı'dan Doğu egemenlik bölgelerine doğru yaygınlaştığı görülür. Alman İmparatoru II. Wilhelm tarafından II. Abdülhamid'in, tahta çıkışının 25. yılında (1901) kendisine 25 adet meydan saati hediye edilmesi, bu gelişmeyi destekler. II. Abdülhamid, Alman İmparatoru II. Wilhelm'den hediye aldığı meydan saatlerini uygun gördüğü eyaletlere gönderdiği gibi bütün valilere, şehir ve kasabalarda saat kulesi yapılmasının önemsenmesi yolunda buyruklar gönderir. Böylece 20. yüzyılın başından itibaren saat kuleleri yapımı Anadolu içlerine ve Osmanlı Devleti topraklarının tamamına yayılır. Bugün birçok şehri süsleyen ve kentin sembolleri olmuş saat kulelerinin tarihi, birbirlerine yakındır. Günümüzde Antalya’nın en işlek caddelerinden birinde saat kulesi bulunmaktadır. Şimdi dilerseniz hep birlikte Antalya Kaleiçi’nin sembollerinden biri haline gelmiş Saat Kulesi’nin özelliklerine bakalım.
II. ABDÜLHAMİT İÇİN İNŞA EDİLMİŞ
Öncelikle Saat Kulesi, kentin merkezinde, Cumhuriyet Caddesi`nde üzerinde, eskiden ‘Kapuağzı’ denilen ve bugün ‘Kale Kapısı’ olarak bilinen yerin doğusundadır. 1901’de Anadolu’da birçok kentte olduğu gibi kulenin saati Alman İmparatoru II.Wilhelm tarafından hediye edilmiş olup II. Abdülhamit’in tahta çıkışının 25. yılı anısına Sadrazam Küçük Said Paşa tarafından yaptırılmıştır.
GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE DEĞİŞENLER
İlk yapıldığı dönemde tamamen el yapımı dövme demirden bir saat mekanizmasına sahip olan Saat Kulesi`nin, saati ve saat kadranları 1974 yılında değiştirilmiştir. Eski saat mekanizmasından bugün geriye, üzerinde çarmıhta Hz. İsa, Hz. Meryem ve bir aziz kabartması ile Grekçe yazıların yer aldığı bir çan kalmıştır. Ayrıca yapıyla ilgili bilinen bir diğer olgu ise Antalya’nın tarihi dönemlere ait fotoğraf arşivinde görüldüğü üzere yapının üzeri daha önceleri soğan başı şeklinde bir kubbe ile örtülüymüş. Ancak 1942 yılında meydana gelen bir fırtınada bu kubbe zarar gördüğünden 1945 yılında yerine, burç mazgallarını andıran bir üst kısım ilave edilmiştir.
SAAT KULE’Sİ İDAM NOKTASIYDI!
Saat Kulesi'nin kuzey yüzünde çıkıntı bir demir vardır. Bu demir idam edileni gün boyu halka teşhir etmek için kullanılırdı. İdam edilecek kimseyi asarlar, üstüne beyaz bir elbise, o elbisenin üstüne mahkeme ilamı ile birlikte bir makara marifetiyle saat kulesinin o çıkıntı demirine çekerek gün boyu halka ibret için teşhir ederlerdi. Kalekapısı'nda son idam 1950'li yılların başında yapıldı.
YAPISAL ÖZELLİK
Saat kuleleri genel olarak kaide, gövde ve köşk kısımlarından oluşur. Antalya Saat Kulesi'nde kaide kısmı için beş köşeli bir Bizans kulesi kullanılmıştır. Kulenin üzerine çıkmak için dıştan bir merdiven tertibatı kurulmuştur. Saat kulesinin en son katı olan köşkte saat mekanizması vardır.
ŞEHRİN EN UĞRAK GEZİ ROTALARINDAN BİRİ
Her yıl on binlerce yerli ve yabancı turist tarafından ziyaret edilen Saat Kulesi, şehrin en uğrak gezi rotalarından biri olma özelliğine sahiptir. Zamanın ruhunu yansıtan antik kalıntıları ile Kaleiçi’nin ünlü simgelerindendir. Bölgeyle özdeşleşen yapı, heybetli duruşları, zarif detayları ve çarpıcı mimari detayları ile ziyaretçilerine hem tarihi hem de görsel bir şölen sunmaktadır. HABER/BUSE ER
