1965 yılında hayatımıza giren kişisel bilgisayarlar, milenyum çağında insanlar için ekmek su kadar vazgeçilmez hale geldiler. Boyutları küçüldükçe küçülen bilgisayarlar, fotoğraf çekip ofis sosyal hayat anlamında her şeyimizi takip edip kontrol edebildiğimiz adeta elimiz kolumuz gibi bizimle bütünleşmiş parçalar oldu.
Hal böyle olunca yani hemen her şeyimizi dijital sistemlerde barındırınca, yargısal anlamda birçok suç içinde başvurulan en değerli toplama unsurları oldular delil anlamında. Bu da hukukta dijital delil kavramını ortaya çıkardı. Eminim nelerin dijital delil olduğunu merak ediyorsunuzdur.
Her türlü manyetik elektronik ortamda veri saklayabilen bilgisayar var. Sabit disk, flaş disk, CD, DVD, bellek kartı, akıllı telefon, yazıcı, tarayıcı, kredi kartı, kart okuyucuları, bilgisayarda tutulan lob dosyaları, dijital fotoğraf, videolar, ses kayıt cihazları, cet kayıtları, sim kartı ve benzeri farklı birçok dijital delil ve ortam dijital delil sayılır.
Tabii bunların delil sayılabilmesi için mahkemelerde kabul görebilecek nitelikte olmaları gerekir. Yani hukuka uygun şekilde elde edilmiş olmaları lazım. Bununla birlikte dijital delillerin fiziki delillerden farkları vardır.
Üzerinde kolaylıkla değişiklik yapılabilir ve çok rahat bozulabilir yapıya sahiptirler. Bu da onların olay yerinden toplanması ve zarar görmeden analiz edilmek üzere mahkemeye sunulması için bazı kurallara itina ile uyulması zorunlu kılıyor.
İşte tam bu noktada en fazla dikkat edilmesi gereken konu delillerin elde edildiği tarih, delilleri teslim alan kişi ve kimden teslim alındığının net olarak belirtilmesi ve kayıt altına alınması. Diyelim ki dijital deliller bozulmadan ve hukuka aykırı olarak toplandı.
Bu aşamadan sonra devreye adli bilişim girer ve eldeki ses, görüntü, veri, bilgi veya bunların bileşiminden oluşan her türlü bilişim nesnesinin sayısal delil niteliği taşıyacak şekilde mahkemeye sunulması için çalışır.
Sonuç olarak, delillendirme prosedürünün kusursuz işlemesi için olmazsa olmaz unsurudur. Neydi delillendirme; suçun kim tarafından ne şekilde oluştuğunu ispatlamak için bilgilerin zarar görmeden edilmesi ve tüm bunların adli makamlara iletilme aşamalarının eksiksiz tamamlanmasıdır.
Tüketiciler Birliği Antalya Şube Başkanı Neşet Gündüz