Antik çağlarda Adana, Anadolu’yu baştanbaşa geçerek Gülek Boğazı’ndan Tarsus’a inen yolda önemli bir konaklama noktasıydı. Şehir, M.Ö. 16. yüzyılda Kizzuvatna Krallığı’nın egemenliğindeydi, ardından Hitit Federasyonu’na ve Kue Krallığı’na bağlandı. M.Ö. 9. yüzyılda Asur, M.Ö. 6. yüzyılda Pers, ve M.Ö. 333’te Büyük İskender’in egemenliğine geçti. İskender’in ölümünden sonra Selefkiler’in, M.Ö. 66’da ise Roma’nın denetimine girdi.
Roma ve Bizans dönemlerinde, Adana önemli bir ticaret merkezi haline geldi. 704 yılında, Halife Abdülmelik Adana’yı Emevi topraklarına kattı ve Abbâsî Halifesi Harun Reşit kaledeki yenilemeleri tamamladı. 9. yüzyılda, Yazman adlı bir Türk komutan bölgeyi yarı bağımsız yönetti fakat kısa süre sonra Mısır’daki Tolunoğulları’nın eline geçti.
Bizanslılar, 10. yüzyılın başlarında Adana’yı yeniden aldı. 1071 Malazgirt Meydan Muharebesi sonrası şehir, Selçuklular’ın egemenliğine geçti ve 1097 Haçlı Seferi ile Selçuklu egemenliği sona erdi. 14. yüzyılın başlarında Memlükler, Adana ve çevresine Türkmen oymağını yerleştirdi. 1352’de Ramazanoğulları, Adana’yı merkez yaparak şehri yeniden inşa etti.
Osmanlı döneminde, Adana 1517’de Osmanlı topraklarına katıldı ve 1608’e kadar Ramazanoğulları tarafından yönetildi. 19. yüzyılda Adana, Kavalalı Mehmet Ali Paşa tarafından ele geçirildi ancak 1840’ta Osmanlılara geri verildi. 1867’de vilayet haline gelen şehir, 1886’da Mersin-Adana demiryolu ile ekonomisini canlandırdı.
Birinci Dünya Savaşı sırasında, 24 Aralık 1918’de Fransız birlikleri Adana’yı işgal etti, ancak Milli Mücadele’de gösterilen direniş sayesinde 5 Ocak 1922’de şehir Fransızlardan kurtarıldı. Bu tarih, Adana’nın kurtuluş günü olarak kutlanıyor. Adana, bu zengin tarihi mirasıyla geçmişin izlerini geleceğe taşımaya devam ediyor.
PEKİ, ADANA İSMİ NEREDEN GELİYOR?
Adana’nın en eski yazılı kayıtlarına ilk olarak Hititlerin kaya kitabelerinde rastlandı. Bu yazıtlarda, Adana ve çevresinden ‘Uru Adania’ (Adana Beldesi) olarak bahsediliyor. Adana isminin kökenine dair birkaç efsane bulunuyor; bir efsaneye göre, gök tanrısı Uranüs’ün Adanus ve Sarus adında iki oğlu, Adana çevresine savaşarak geldiler. Adanus, kurduğu şehre kendi adını verdi, Seyhan Nehri ise kardeşi Sarus’un adını aldı.
Başka bir rivayet, Hitit etkisinde kalan Fenikeliler’in, tarım ve bereket tanrısı Adonis’in adını, bölgenin verimli topraklarından dolayı Adana’ya verdikleri yönünde. Adana’nın tarihi, birçok medeniyetin ve siyasi yapının izlerini taşıyor. M.S. 7. yüzyıldan itibaren İslam orduları, Torosları aşıp güneye indiklerinde bu bölgeye Çukurova adını verdiler. Tarih boyunca bu bölge, Kilikya olarak bilinirken arkeolojik kazılarda en az on değişik medeniyet ve on sekiz farklı devlet, beylik, ve krallığın hüküm sürdüğü belgelendi.
Adana’nın isminin karışıklıklara neden olması sonucu, 1878 yılında Osmanlı döneminde yayınlanan bir fermanla bölgenin isminin Adana olarak yazılmasına karar verildi. Bu isim, şehrin zengin geçmişinin bir yansıması olarak günümüze kadar ulaştı.
