KÜLTÜR - SANAT

Aksekili din adamı ve hukukçu

Ali Himmet Berki, Osmanlı'nın son döneminde doğmuş ve Cumhuriyet'in ilk yıllarında önemli hukuki dönüşümlere tanıklık etmiş, bu iki devrin köklü değişimlerine dair derin izler bırakan ender hukukçulardan biri. Hem İslam hem de Osmanlı hukuku alanında edindiği bilgi birikimi ve Türk medeni hukukuna yaptığı katkılarla adından söz ettirmiş bir isim

Ali Himmet Berki, 17 Ocak 1882 tarihinde babasının kadılık görevini ifa ettiği Elbistan’da dünyaya geldi. Babası Demircizade kadı Osman Efendi, hukuk alanında tanınmış bir şahsiyetti ve oğluna bu alandaki derin bilgileri miras bıraktı. Aslen Akseki’nin Unulla köyünden olan Berki, ilk eğitimini köyünde ve İbradı Rüşdiyesi’nde tamamladı.

Eğitimine olan aşkı onu, Osmanlı İmparatorluğu’nun entelektüel merkezi olan İstanbul’a götürdü. Burada Tokatlı Mehmed Şakir Hoca’dan dersler alarak derin bir ilim tahsil etti. Bu süreçte hem İslam hem de Osmanlı hukuku üzerine yoğunlaştı ve bu alandaki bilgisini derinleştirdi.

KADILIK GÖREVLERİ

1914 yılında Tokat kadılığına atanan Berki, kısa bir süre sonra 1915’te Amasya kadılığına getirildi. Altı yıl süren bu görevinden sonra yeniden Tokat kadılığına döndü. 1922 yılında ise Ankara merkez kadılığına tayin edildi. Bu dönemde hukuk alanındaki bilgisini daha da pekiştiren Berki, hem İslam ve Osmanlı hukuku hem de yeni Türk medeni hukuku konularında çalışmalara imza attı. Bu dönemde geçiş sürecinin sunduğu imkanlardan faydalanarak, hukuk sistemindeki dönüşümleri anlamaya ve yorumlamaya özen gösterdi.

HAYATIN HER ALANINDAKİ HUKUKÇU

Ali Himmet Berki, hem hakimlik görevinde hem de akademik çalışmalarında titizlik ve dikkatle araştırmalar yapmış. İlgilendiği konulara dair önemli eserler meydana getiren Berki, çevresinde yetişen hukukçulara da aynı titizlik ve araştırma disiplinini aşılamaya gayret etti. Hukukun yanı sıra tıp, tarih ve Fars edebiyatına büyük bir ilgi duydu.

1340 yılında (1921-22) İstanbul Üçüncü Asliye Mahkemesi’ne atanarak adli alandaki kariyerine yeni bir yön verdi. Bir müddet sonra İstanbul Asliye Mahkemeleri Birinci Reisliği’ne tayin edildi. Bu görevden bir yıl sonra Eskişehir’de bulunan Temyiz Mahkemesi'ne üye olarak atandı. Kısa süre sonra İkinci Hukuk Dairesi başkanlığına getirilen Berki, emekliliğine kadar bu görevde kaldı.

EMEKLİLİK ve VEDA

Emekli olduktan sonra da ilmi ve mesleki faaliyetlerine devam eden Ali Himmet Berki, 24 Mayıs 1976 tarihinde hayata gözlerini yumdu. Vasiyeti gereği doğduğu köy olan Unulla’ya götürülerek, babasının yanına defnedildi. Ömrünü hukuka ve ilme adayan Berki, arkasında derin izler bırakarak bu dünyadan göç etti.

Ali Himmet Berki, Osmanlı’nın son dönemleri ve Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarında, hukuk sisteminin evrimini ve bu sürecin gerektirdiği bilgi birikimini özümsemiş, kendini bu alanda yetiştirmiş ender şahsiyetlerden biri. O bir hukukçu, ilim ve kültür adamı olarak, Osmanlı ve Cumhuriyet hukuku arasında köprü kurmuş önemli bir figür.