Malatya’nın önemli ilçelerinden biri olan Arguvan, tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmış bir bölge. Arguvan’ın tarihine dair bilinen en eski bilgiler, M.Ö. 2000’li yıllara dayanıyor. Bölgede yapılan arkeolojik araştırmalar, Hititlerin bu topraklarda yaşam sürdüğünü gösteriyor. Hititlerin ardından Asur, Urartu, Roma ve Bizans gibi medeniyetlerin de yerleşim alanı olarak kullandığı Arguvan, tarih boyunca stratejik önemini korudu. Türklerin Anadolu’ya girişiyle birlikte 1071 Malazgirt Zaferi sonrası Arguvan ve çevresi Selçuklu hâkimiyetine girdi. 13. yüzyılda Anadolu’da yaşanan Moğol istilası sırasında bölgede büyük yıkımlar meydana geldi. Daha sonra, Dulkadiroğulları Beyliği’nin kontrolüne geçen Arguvan, Yavuz Sultan Selim’in 1515’teki Çaldıran Seferi sonrası Osmanlı topraklarına katıldı. Osmanlı döneminde Malatya Sancağı’na bağlanan ilçe, tarıma elverişli toprakları ve ticaret yollarına yakınlığı sayesinde önemli bir yerleşim merkezi olmayı sürdürdü.
Osmanlı arşivlerinde yer alan kayıtlara göre, Arguvan bölgesi özellikle tarımsal üretimiyle öne çıkıyordu. Buğday, arpa ve tahıl üretiminin yoğun olduğu ilçe, Osmanlı Devleti’nin ekonomik sisteminde önemli bir yer tutuyordu. Osmanlı döneminde Arguvan, Malatya'ya bağlı bir nahiye olarak yönetildi ve bölgedeki sosyal yapı, Alevi-Bektaşi kültürünün etkisiyle şekillendi. Tanzimat Dönemi’nde yapılan idari düzenlemelerle birlikte Arguvan, 19. yüzyılın sonlarına doğru Malatya’ya bağlı bir kaza (ilçe) statüsüne kavuştu. 20. yüzyılın başlarında Osmanlı Devleti’nin zayıflamasıyla birlikte bölgede siyasi ve sosyal hareketlilik arttı. Cumhuriyet’in ilanıyla birlikte Arguvan, 1928’de resmi olarak Malatya’nın ilçesi oldu. Günümüzde Arguvan, büyük ölçüde tarıma dayalı bir ekonomiye sahip. Tarım ve hayvancılık, bölge halkının en önemli geçim kaynakları arasında yer alıyor. Buğday, arpa, nohut ve şeker pancarı gibi tarımsal ürünlerin üretimi ilçede yaygın.
PEKİ, ARGUVAN İSMİ NEREDEN GELİYOR?
Arguvan’ın isminin kökeni hakkında kesin bir bilgi bulunmasa da farklı teoriler öne sürülüyor. Bazı araştırmacılar, Arguvan adının eski Türkçe’de ‘saf, temiz, duru’ anlamına gelen ‘Argu’ kelimesinden türediğini savunuyor. Bölgenin doğal güzellikleri ve temiz havası nedeniyle bu ismin verilmiş olabileceği düşünülüyor. Bir diğer görüş ise Arguvan ismi Orta Asya’dan Anadolu’ya göç eden Türk boylarıyla bağlantılı olduğu yönünde. Tarih boyunca birçok Türk aşiretinin yerleşim bölgelerine kendi isimlerini verdiği bilinirken Arguvan’ın da bu şekilde adlandırılmış olabileceği değerlendiriliyor. Osmanlı arşivlerinde 16. yüzyıla ait kayıtlarda Arguvan adına rastlanması, ilçenin isminin yüzyıllardır kullanıldığını gösteriyor.
