Türkiye’de enflasyon son yıllarda rekor üzerine rekor kırarak arttı. Enflasyon ile aynı oranda artan döviz de enflasyonu körükledi. Dövizin artışı enflasyonu tetiklerken enflasyonun artması da dövizin yükselmesine neden oldu. Uzun süre devam eden bu ‘yoksullaşma sarmalı’ son aylarda dövizin frenlenmesi ile bir nebze de olsa son buldu. Ancak frenlenen döviz, üreticiyi mağdur etti. İşte nedeni...
Enflasyon temel olarak paranın değer kaybetmesi olarak biliniyor. Para değer kaybettikçe, ‘doğal olarak’ döviz de lira bazında artmaya devam ediyor. Bu da birbirini tetikleyen unsurlar olarak değerlendiriliyor. Bu iki mevhumun yükselişi de vatandaşın fakirleşmesi anlamı taşıyor. Sürekli devam eden bu yükseliş akımını durdurmak için, vatandaşı fakirleştiren bu iki unsurdan en az birinin durması gerekir ki, paranın değer kaybı bir yerde durabilsin. Türkiye’deki ekonomi yönetimi de bunun farkında olarak, dövizi bir noktada sabit tutmak için çeşitli yollar izledi. Bunda da kısmen başarılı oldu. Ancak bu başka bir sorunu ortaya çıkardı. Dövizin piyasanın dinamiklerinin gerektirdiğinin altında kalışı üreticinin yurt dışına ihracat yapmasının önüne geçti.
İHRACATÇI ZOR DURUMDA
Dövizin frenlenmesi sonrasında, enflasyonun bu hamleye ‘hemen’ veya ‘henüz’ cevap vermemiş olması Türkiye’de üretim yaparak yurt dışına ihracat yapan üreticiyi zor durumda bıraktı. Çünkü dövizin enflasyonun arttığı oranda artmaması maliyetleri yükseltmeye devam ederken, yurt dışına döviz ile satış yapan üreticinin, dünya piyasasından daha yüksek fiyatlar vermesine sebep oluyor. Dünyadaki benzerlerinden daha yüksek olan Türk üreticinin malı da tercih edilmeyince, üretici ürününü satamıyor dolayısıyla para kazanamıyor. Bu sebeple ülkeye döviz girişi de kısıtlanmış oluyor.
TÜRK ÜRETİCİ RAKİPLERİ İLE REKABET EDEMİYOR
Örnek vermek gerekirse, Türkiye’de üretim maliyeti 10 bin TL olan bir ürünün döviz karşılığı günümüz itibariyle 288 Dolar ediyor. Ancak Türkiye’de enflasyon artışı devam ettiği için aynı ürünün üretim maliyeti 3 ay sonra 15 bin TL’ye yükseliyor. 15 bin TL’nin döviz karşılığı ise 432 Dolar ediyor. İşte sorun tam da burada ortaya çıkıyor. Çünkü yurt dışında hala 288 Dolar olan ürün, Türkiye’deki enflasyon sebebiyle 432 Dolar’a çıkmış oluyor. Bu durumda Türk üretici yurt dışındaki rakipleri ile rekabet edemiyor. Dolaysıyla hem para kazanamıyor hem de ülkeye döviz girişi azalmış oluyor.
YENİ BAĞLANTILAR KURULAMIYOR
Konu ile alakalı Ekspres’e özel açıklamalarda bulunan Batı Akdeniz İhracatçılar Birliği (BAİB) Başkanı Ümit Mirza Çavuşoğlu, "Yüksek enflasyon döneminde maliyetlerimiz ciddi bir şekilde arttı. Artan maliyetler bizleri yurt dışında rekabet edemez hale getirdi. Bu ihracatımızın daha da artmasını engelledi. Yeni iş bağlantıları kurmamızı engelledi” ifadelerini kullandı.
ÇOK RİSKLİ BİR DURUM
“Bugünlere kolay gelinmedi” diyen BAİB Başkanı Çavuşoğlu, “İhracatımızın bu noktaya gelmesi için çeyrek asır boyunca mücadele edildi. Yıllardır çalıştığımız firmalarla olan iş bağlantımızı kaybetme riski ile karşı karşıyayız. Bu çok riskli bir durum. Eğer mevcut pazarlarımızı kaybedersek, geri almakta çok zorlanırız. Bu nedenle sektörümüzün zor günleri geride bırakana kadar desteklenmesi gerekiyor. Bu destek bu gün için bir külfet olarak görülebilir ama ülkemize kazandırdığı döviz, istihdam ve üretim artışı ile uzun vadede kazanca dönüşecektir" diyerek sözlerini sonlandırdı.