Bir zamanlar Elmalı ilçesine bağlı Bayındır köyünde, toprak altında saklı kalmış bir hazinenin izleri vardı. 1984 yılında, bu sessiz köyde gerçekleşen kaçak kazılar, Antalya Müzesi'nin tarih sayfalarına damgasını vuracak bir keşfe yol açtı. Tam 1900 adet gümüş sikke, bir define olarak gün yüzüne çıktı. Bu keşfe ‘Elmalı Definesi’ denildi ve sadece sikke koleksiyoncularının değil, tarih tutkunlarının da ilgisini çekti.
KAÇAK KAZILAR VE DİPLOMATİK MÜCADELE
Elmalı definesi, 1999 yılında, uzun ve çetin bir diplomasi sürecinin ardından, anavatanına geri döndü. 1984'te ortaya çıktığında, tarihsel bir mirasın kapıları aralandı. MÖ 5. yüzyılın ilk yarısına ait olması, dönemin siyasi kısıtlamaları nedeniyle nadir bilgilere sahip olmamızı sağlıyor. Bu dönemdeki politik konuların izini sürmek, Elmalı definesinin değerini daha da artırıyor.
DEKADRAHMİLERİN ARDINDAKİ HİKAYE
Dikkat çekici olan, define içinde bulunan ‘deka drahmi’ adını verdikleri 10 birimlik sikkelerdir. Deka drahmi, o dönemdeki bir para birimi olup, 4.3 gram ağırlığındaydı. Normalde en yüksek birimli para 4 drahmiydi ancak Atinalılar, Perslere karşı kazandıkları zaferin anısına 4.3 gram ağırlığındaki dekadrahmileri bastırdılar. 1984'e kadar dünya genelinde sadece 13 adet biliniyordu. Elmalı Definesi'nde ise 14 dekadrahmi bulunmuş ancak müzeye sadece 6 tanesi kazandırılmıştır. Bu ender sikkeler, Atina'nın klasik tasarımlarından farklı olarak, arka yüzlerinde kanatları açık, cepheden tasvir edilmiş baykuş figürü taşıyor.
ANADOLU'NUN TANIKLARI
Elmalı hazinesi, 962 adet Likya, 283 adet Rodos, 41 adet Samos ve 12 adet Efes, Milet sikkesi ile zenginleşmiştir. Bu, define içindeki sikkelerin büyük bir kısmının Anadolu'nun şehir devletlerine ait olduğunu gösteriyor. Bu antik paralar, basım yerleri, kalıp baskıları ve bilinmeyen kral ve sülale isimleri hakkında verdiği bilgilerle, o dönemin aydınlatılmasında önemli bir rol oynuyor.
AMERİKA'DAN ANADOLU'YA YOLCULUK
Bu değerli kültür mirası, kaçak kazılar sonucunda Amerika Birleşik Devletleri'ne kaçırıldı. Ancak uzun yıllar süren diplomatik mücadeleler ve yoğun çabalar sonucunda, hazine tekrar Anadolu topraklarına geri döndü. Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi'nde bir süre sergilenen Elmalı sikkeleri, 27 Ekim 2009'da gerçekleşen bir törenle Antalya Arkeoloji Müzesi'nde ziyarete açıldı. Ancak defineye ait 200'e yakın sikkenin nerede olduğu hala bilinmiyor, belki de tarihin derinliklerinde başka bir sır saklıdır.
Antalya Müzesi'nin sikke bölümünde sergilenen Elmalı Definesi, Anadolu'nun tarihine dair önemli ipuçlarını barındıran bir hazinedir. Kaçak kazılarla başlayan macera, diplomatik mücadelelerle dolu bir dönemle devam etti. Ancak, Elmalı Definesinin hala çözülmeyen sırları, onu tarih meraklılarının ve arkeologların hayalini süslemeye devam ediyor. Haber/Erendiz ÖZKURT
