Bir zamanlar Antep'te varlıklı ailelerin yaşadığı semtler, zamanla apartmanlaşmanın etkisiyle dönüşüm geçirdi. Bu semtler, yoksul bölgelere dönüşerek kendi hâline bırakıldı. Şehrin eski sakinleri, bu semtlerdeki taş mimariyle inşa edilmiş evleri ya satarak ya da kiraya vererek bölgeden uzaklaştı. Yerel yönetimlerin çalışmaları sayesinde tarihî taş yapılar, restorasyon projeleriyle yeniden hayat buldu. Turizme kazandırılan bu yapılar, kentin kültürel mirasını korumaya yardımcı oldu. Böylece, Antep'in kaderine terk edilen eski semtleri, turistik cazibe merkezlerine dönüşerek şehrin tarihini yeniden canlandırdı. İşte o tarihi semtler;
TABAKHANE
Gaziantep Kalesi’nin eteklerinde, Alleben Deresi kenarında yer alan Tabakhane bölgesi, geçmişte deri işleme atölyelerine ev sahipliği yapıyordu. Dericilik faaliyetleri nedeniyle bölge, yoğun koku şikayetleriyle biliniyordu. Bu durum, çevre semt sakinlerinin esprili söylemlerine konu oldu. Halk arasında sıkça kullanılan ‘Tahta Köprü’den geçme, Karasusak’tan su içme!’ ve ‘Bostandan dışarı kabak, adamdan dışarı tabak...’ ifadeleri zamanla yerel kültürün birer ögesi haline geldi.
BEY
Gaziantep taş mimarisinin en güzel örneklerine ev sahipliği yapan Bey Mahallesi, günümüzde adeta bir açık hava müzesi niteliğinde ziyaretçilerini ağırlıyor. Bölgede Oyuncak Müzesi, Ali İhsan Göğüş Müzesi ve Gaziantep Araştırmaları Merkezi, Atatürk Anı Evi ve Müzesi gibi önemli kültürel duraklar bulunuyor. Ayrıca mahallede, butik oteller, kafeler, Kurtuluş Cami ve Ömer Asım Kültür Merkezi de yer alıyor. Bir dönem Hristiyan Ermeniler ve Müslümanların birlikte yaşadığı bu tarihî semt, adını 1587 yılında inşa edilen Bey Camisi’nden alıyor. Günümüzde mahallede, geleneklerini sürdüren yerel kadınları kapı önlerinde sohbet ederken görmek mümkün.
ŞEHREKÜSTÜ
Gaziantep’in ismi en çok tartışılan semtlerinden biri olan Şehreküstü, kökeni hakkında birçok farklı efsaneye sahip. Bir rivayete göre, ailesiyle yaşadığı anlaşmazlık nedeniyle bir kişi, şehrin dışında yalnız yaşayacağı bir ev inşa etti. Halk, bu durumu ‘Şehreküstü’ olarak adlandırdı. Bir diğer anlatımda ise semtin adının bir Ermeni kızı olan Şaradan geldiği öne sürülüyor. İlk başta ‘Şara Küstü’ olarak anılan bu isimin zamanla ’Şehreküstü’ye dönüştüğü söyleniyor. Bir başka efsaneye göre ise Gaziantep Kalesi civarında zalim bir kral halka zulmediyordu. Buna karşı çıkan kralın oğlu, kaleden ayrılarak yeni bir yerleşim kurdu. Daha sonra babasını devirerek kaleyi ele geçiren oğlun hikâyesi, semtin ‘Şehreküstü’ adını almasına neden oldu.
AKYOL/AĞYOL
Gaziantep’in tarihi semtlerinden biri olan Akyol, eski Gaziantepliler tarafından Ağyol olarak anılıyor. 1879 yılında kurulan ve hala hizmet veren Amerikan Hastanesi, bölgenin önemli yapılarından biri olarak dikkat çekiyor. Ayrıca, Akyol eğitimli ve okumuş insanların yetiştiği bir semt olarak da biliniyor.
