Gazipaşa'nın ismi nereden geliyor?

Antalya’nın 19 ilçesi içerisinde olan Gazipaşa, Antalya’nın en eski yerleşim yerlerinden biridir. Tarihinde birçok medeniyete ev sahipliği yapmış olan Gazipaşa, Antalya’nın 180 km doğu sınırındaki en son ilçesi olma özelliğine sahip. İlk çağdan günümüze çeşitli uygarlıklara yurt olmuş bir tarih zengini olmasının yanı sıra, adeta saklı cenneti andıran doğal güzellikleri sınırları içerisinde bulunduruyor.  Batısında Alanya, kuzeyinde Sarıveliler, doğusunda Anamur ilçeleri ve güneyinde Akdeniz bulunmaktadır. 2022’de yapılan nüfus sayımına göre ilçe nüfusunun 53.702 kişiden oluştuğu bilinmektedir.

Peki günümüzde Gazipaşa olarak anılan bu güzel ilçe ismini nasıl almış?

İLK ADI SELİNUS

Bölgede ilk yerleşim Luwilere aittir. Hititlere bağlı olarak MÖ 1800 yıllarında Trakheiya (Dağlık Klikya) bölgesinde yaşamışlardır. Gazipaşa’nın tarihi M.Ö. 628 yıllarına dayanmaktadır. O tarihlerde Selinus adıyla Hacı Musa çayının iki yakasına kurulmuş bir liman kentidir. Kilikya Bölgesi'nde ve Hacımusa Çayı’nın (Kestros)  iki yakasında kurulmuş liman kenti, yani günümüzün Gazipaşa’sı. Kıbrıs, Mısır ve Akdeniz’deki diğer ticaret merkezleri ile ticaret yapılan liman kentiydi. Bölgenin bilinen ilk ismi ise ‘Selinus’ Hititler deniz kavimleri tarafından yıkılınca bölgede bir süre otorite boşluğu meydana gelmiştir.

Klikya’nın batı sınırında kurulan ve kaderi yakın çevresindeki en önemli yerleşim olan Alanya’nın kaderine bağlı olarak gelişen Gazipaşa bölgeye hakim olan korsanlar dönemini yaşamış.  7. YY ortalarından 4. YY a kadar Pers egemenliğine girmiştir. 4. YY ın ortalarında ise Pers egemenliğine son veren büyük İskender (Mekadon Kralı)Alexander egemenliğine girmiştir. Bölge daha sonrada merkezi Adıyaman’da bulunan KOMAGENE krallığına bağlanmıştır. İ.Ö.65 yılında, Romalı komutan Pompeius komutasındaki ordu bölgeyi korsanlardan temizledi ve Selinus da küçük bir Roma yerleşimi oldu. İ.Ö. I. YY.’da başlayan Roma İmparatorluğu dönemi yörede 6. YY.'a kadar devam ettiği görülmektedir.

İLÇE TARİHTE SELİNTİ İSMİYLE DE ANILMIŞ

6. YY.'dan başlayarak Güney Akdeniz Bizans İmparatorluğu'nun egemenliğine giriyor. Anadolu’da güçlenmeye başlayan ve büyük bir devlet haline gelerek Bizans topraklarının büyük bölümünde hakimiyet kuran Selçuklu döneminde Sultanı I. Alaiddin Keykubat (1220-1237)  1221 yılında Alanya, Gazipaşa çevresine de hakim oluyor. Bu dönemde adı “Selinti” olarak anılmıştır.

Selçuklulardan sonraki Anadolu Beylikleri Dönemi’nde Antalya ve civarı Teke Beyliği’nde kalırken Gazipaşa (Selinti) ve doğusu ile kuzey kısımları merkezi Konya olan Karamanoğulları Beyliği hakimiyetindeydi. Osmanlı Döneminde Fatih Sultan Mehmet'in Deniz Kuvvetleri Komutanı(Kaptan'ı Derya) Gedik Ahmet Paşa, 1470 yılında Alanya'yı, 1472 yılında ise Selinti (Gazipaşa), Anamur ve Silifke yöresini Karamanoğlu Beyliği'nden alarak Osmanlı topraklarına kattığı bilinmektedir.

CUMHURİYET DÖNEMİ’NDE ‘GAZİPAŞA’

 İstiklal Savaşı ve Cumhuriyet Dönemi İstiklal Savaşı’nda Selinti (Gazipaşa) halkı Mustafa Kemal ve ulusal kurtuluşçu güçlerin tarafında yer alıyordu. Torosların İç Anadolu tarafına bakan tarafında bulunan Bozkır çevresinde başlayan Delibaş isyanları sırasında aşiret (Bizce Toroslarda yaşayan Yörükler olmalı aşiret Yörükleri değil)Yörükleri isyanın bastırılmasında rol oynamışlardır. Cumhuriyetten sonra, 21 Ekim 1922’de Bakanlar Kurulu Kararnamesi ile Gazipaşa unvanı ile ilçe olmuştur. Mustafa Kemal Paşa’nın unvanı olan Gazipaşa adının ilçeye verilmesiyle yöre halkının İstiklal Savaşı sırasındaki yararlıkları da ödüllendirilmiştir. Bölge bu günümüzde Gazipaşa olarak anılmaktadır. HABER/BUSE ER