KÜLTÜR - SANAT

Rengini adaletten alan basın kartı

Gazeteciliğin yıllar içinde evrim geçiren dünyasında, unutulmaz anılar ve sembollerle dolu bir hikaye var: Sarı Basın Kartı. Bu özel kart, bir meslek belgesi olmanın ötesinde, tarihin derinliklerine uzanan renkli bir hikayenin parçası. 1894'te Richard Fenton Outcalt'ın çizgi romanındaki sarı renk, gazetecilik dünyasında bir devrim yaratırken, bu renk ve hikaye, Türkiye'de gazetecilerin kimlik belgesi olarak bilinen Sarı Basın Kartı'na dönüşmüş…

Gazetecilik alanında saygın bir yere sahip olan basın kartları, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı tarafından veriliyor. Gazetecilik mesleğini icra edenlerin sahip olduğu bu kartlar, devlet kurumları tarafından tanınıyor ve gazetecilerin kimlik belgesi olarak kullanılıyor. Ancak bu kartların ‘sarı basın kartı’ olarak anılmasının kökeni, tarihi bir çizgi romana dayanıyor.

TARİHİN İLK ÇİZGİ ROMANI
Basın kartının sarı olmasının nedenini ünlü yazar Sunay Akın kitabında bizlere aktarıyor. Gazetecilik tarihine damgasını vuran bir isim, Richard Fenton Outcalt, 1894 yılında The New York World gazetesinin Pazar ekinde kaleme aldığı çizgi roman ile unutulmaz bir çığır açtı. Tarihin ilk çizgi romanını sunan Outcalt, bu eserinde New York'un kenar mahallelerinde yaşayan bir göçmen çocuğunun hikayesini anlatarak toplumun sorunlarına, haksızlıklara ve hilelere ışık tuttu.

SARI RENK İLE ÇİZİLEN ADALET SEMBOLÜ
Çizgi romanın baş kahramanı ‘Yellow Kid’ yani ‘Sarı Çocuk’. Outcalt'ın çocuk kahramanı, New York'un varoşlarında yaşayan bir genç göçmenin hayatını konu alıyordu. Toplumun maruz kaldığı yolsuzluklar, hırsızlıklar ve adaletsizlikler, Yellow Kid'in ağzından çizgi roman sayfalarına yansırdı.

SARI RENGİN SIRRI
O dönemde gazetelerde kullanılması mümkün olmayan sarı renk, Outcalt'ın çizgi romanında ilk kez baskıda yer aldı. Kimyanın sarı rengi baskıya hazır hale getirmesiyle, gazetenin sahibi hızlı bir karar aldı: "Bana sarı rengi getirin." İşte bu kararla birlikte, sarı renk tarihte ilk defa bir gazete kağıdında kullanılmış oldu. Bu özel sayfa, sarı rengin gazetecilik dünyasına ilk adımını attığı yer oldu.

SARI BASIN KARTI: ADALETİN İZİNDE
Sarı basın kartı, adeta Yellow Kid'in adalet mücadelesini simgeliyor. Gazetecilik dünyasında haksızlıklara, yanlışlıklara ve adaletsizliklere karşı duran bu kart, bir zamanlar sarı renk ile çizilen çocuk kahramanın izinde ilerliyor. Her bir basın kartı, bir gazetecinin mesleki onurunu ve tarafsızlığını temsil edip toplumsal sorumluluğunu taşıyan bir belge olarak öne çıkıyor.

Gazetecilik tarihinde sarı basın kartının özel bir yeri vardır, zira bu kartlar, tıpkı Yellow Kid'in çizgi romanındaki gibi, toplumsal adaletin ve doğruluğun simgesi haline geldi. Her bir sarı basın kartı, gazetecilik dünyasında aydınlık bir geleceği temsil ederken günümüzde basın kartının artık sarı değil turkuaza dönüşmüş olması da ayrı bir tartışma konusu olarak önümüzde duruyor. Haber/Erendiz ÖZKURT