OSMANLI döneminde, günümüzün küçük sanayi sitelerinin işlevlerine sahip olan hanlar, işlevlerine göre ‘ticaret hanları’ ve ‘yolcu hanları’ olmak üzere iki farklı kategoriye ayrılıyordu. Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde şehir merkezlerinde konaklama ve ticaret amacıyla inşa edilen büyük müesseselere han, ismi verilirdi. Büyük bir bölümü Selçuklu döneminde yapılmış, sosyal ve ticari hayatın önemli merkezlerinde yer alan, avlularında dükkanların olduğu, katlarında yolcuların dinlenebildiği odaların bulunduğu hanlar mevcuttu.
Ağırladığı turist bakımından ‘turizmin başkenti’ olarak nitelendirilen Antalya; sadece deniz, kum ve güneş üçlüsüyle değil sahip olduğu tarihi değerleriyle de ziyaretçilerini cezbetmeye devam ediyor. Tarihi ve kültürel değerleriyle dünyanın en önemli turizm destinasyonları arasında gösterilen kentin farklı ilçelerinde bulunan hanlar, her yıl milyonlarca yerli ve yabancı turist tarafından ziyaret edilen noktalar arasında yer alıyor. Bu yazımızda bu hanlardan birini konu alacağız sizlerle. Alara Han.
ALÂEDDİN KEYKUBAD TARAFINDAN YAPTIRILMIŞ
Alara Han, 13. yüzyıl Anadolu Selçuklu dönemine ait kervansarayıdır. Alâeddin Keykubad tarafından yaptırılmıştır. Alanya'nın 37 kilometre batısındaki Alara Kalesi'ne 800 metre uzakta bir düzlükte ve Alara Çayı kıyısındadır. Eski Alanya Konya kervan yolu üzerindeki ilk konaklama yeri olma özelliğine sahiptir ve tümüyle kesme iri taşlarla 2.000 metrekare alan üzerinde inşa edilmiştir.
ALARA HAN’ IN MİMARİ YAPISI
Kitâbesine göre (1231-32) yılında Bizzat sultan tarafından yaptırıldığı için ‘Sultan Hanları’ ndan sayılmakla birlikte planı itibariyle onlardan çok farklıdır. Alara Han 2000 metrekare bir alana moloz taş ve kesme taştan yapılmıştır. Merkezi bölümde bir oda düzeni görülür. Bu oda düzeninin konaklama amacıyla yapıldığı görülmektedir. Koridorun üst kısmı ise açıktır. Aynı zamanda hayvanların dinlenmesi için de bir ahır bulunmaktadır. İçerisinden çevre koridorlara geçmek için ara bölümlerde yer alır. Alara hanım girişi kuzeydedir. İç kısımda yerleşim düzeni gece ve gündüz olacak şekilde tasarlanmıştır. Hanın mimari ölçüleri 37.80 x 49.80 metredir. Alara Han, Anadolu Selçuklu Hanları içinde eş odaklı planı temsil etmektedir. Eş odaklı planın orta kısmı handa konaklayan misafirlere ayrılmıştır. İç kısımda merkezde bir koridor ve koridorun iki uzun kenarında eyvan düzeninde dizilmiş odalar bulunmaktadır.
‘RUM, ŞAM, ERMENİ VE FRENK MEMLEKETLERİNİN FATİHİ’
Hanın inşasını ve yaptıran kişiyi bildiren kitabesi 155 x 155 santimetredir. Kitabe 2 satıra daha sahip olsa da bu iki satır yok olmuştur. Ayrıca kitabenin dili Arapça’ dır. Alaaddin Keykubat, Alanya’daki kitabelerde kendisini kara ve 2 denizin sultanı, Arap ve Acem ülkesinin sahibi olarak nitelerken Alara Han’daki kitabesinde ‘Rum, Şam, Ermeni ve Frenk memleketlerinin fatihi’ unvanını almıştır.
ZİYARETÇİ AKINI
Tarihi İpek Yolu üzerinde bulunan, Han, hem yerli yabancı turistlerin uğrak rotalarından bir tanesi olan Alara Han, turistlere ev sahipliği yapmaya da devam ediyor. Burayı ziyaret eden turistler, otobüslerle geldikleri hanın yanında develere binerek Alara Çayı'nın kenarındaki Alara Kalesi’ne de ulaşıyor. Bir bölümü karanlık olan tünelden 120 basamakla kaleye çıkan turistler, buradan bölgenin manzarasını izliyor. HABER/BUSE ER
