ALTI Nokta Körler Derneği Başkanı Cemalettin Çakar, Antalya Ekspres Gazetesi'ne engellilerin yaşadıkları sorunları ve beklentilerini anlattı. Çakar, toplumun engellilere bakış açısının olumlu olmadığını söyleyerek, engellilere nasıl davranılacağı konusunda eğitimlerin ilkokuldan başlayarak ders olarak gösterilmesi gerektiğini belirtti. Çakar, 'Görme engellilerin yolları kapanıyor. Engelliler nereden gideceğini bilmiyor sonra birilerine çarpıyor. Çarptıktan sonra da çarptığımız kişiler bizlere kör olduğumuzu göre göre' kör müsün' diye sorup adeta alay ediyorlar, zorumuza gidiyor' dedi.

-2019 yılından engelliler olarak en büyük beklentiniz nedir?

Antalya'da ulaşımda kullandığımız otobüslerde sesli sinyal sistemlerinin çalışmasını istiyoruz. Görme engelliler olarak 2019 yılından en çok istediğimiz konu bu. Ulaşımda sinyal sistemleri devreye girmediği sürece görme engellilere rahat yok. Sesli sinyal sistemlerinin çalışmaması nedeniyle ne bindiğimiz ne indiğimiz durağı bilebiliyoruz. Sürekli olarak şoförlere sormak zorunda kalıyoruz. Devlet bize imkan sağlamış ama bu imkanları bize çok görenler var maalesef. Yeni yılda ilk madde olarak otobüslerde sesli sinyallerin çalıştırılarak ulaşımımızı rahatça yapabilmemizin sağlanmasını istiyoruz.

-Sesli sinyal sisteminin çalıştırılması konusunda yetkililer ile görüştünüz mü?

Geçtiğimiz süreçte yetkililere sordum, otobüslerde kullanılacak olan sesli sinyal sistemi ile ilgili güncelleme yapıldığını söylediler. 6 ay önce de aynısını söylemişlerdi. 6 ayda bir sistem güncellenmez mi? Bir de çalıştırılan sesli sinyaller de yanlış çalışıyor. Durak isimleri söyleniyor çalışan sinyal sistemlerinde. Yıldız 1, Yıldız 2, Yıldız 3, Yıldız 12, Yıldız 15. Yahu arkadaş Devlet Hastanesi'ne gitmek isteyen görme engelli bu rakamları nasıl bilecek?Bunu yetkililere defalarca söyledik. Dediler ki işyerlerinin reklamı oluyor. O zaman adres söyleyin. Madem reklam yapamıyorsunuz ilkokullar, bankalar, hastaneler var. Resmi kurumları söyleyin o zaman dedim, yok. Biri indireceği yeri bilmez, biri sistemi çalıştırmaz, biri sesini açar tam açmaz, yani maalesef 2019 yılı olmuş bu sistemleri hala çalıştıramıyorsak artık bilemiyorum ne yapacağız. Sahaya inme vakti geldi herhalde. Ben buna inandım.

- Görme engellilereagresif derler, neden bu?

Görme engelliler kendi haklarına birileri müdahale ettiğindeyapacak hiçbir şey kalmadığıiçin agresifleşiyor. Ben yolumdan gideceğim yolum kapalı. Sağdan gideceğim tramvay var soldan gideceğim engel var ben nereden gideceğim dediğin zaman dinlemiyor insanlar. Çaresiz kalıyor görme engelliler. Bunu karşı taraf bilmiyor. Sonra da biriyle çarpıştığımız zaman 'siz kör müsünüz' diyorlar. Elimizde baston var 'evet körüz' diyoruz. Adamlar gülüyorlar resmen bizimle dalga geçiyorlar. O zaman biz agresifleşiyoruz işte.

-Toplumda engellileri fazla önemsemiyorlar. Yasalarda engelli hakları var. Fakat toplumun engelliye akış açısı farklı. Bu konuda neler söyleyeceksiniz?

Şimdi şöyle söyleyeyim. Tramvayda güzel bir ses sitemi var. Girer girmez hemen 'Hattımızda çalışan tramvayda engellilere, hamile kadınlara, yaşlılara yer verin' diyor. Yer veren var mı var. Toplumun yüzde 10'u sadece bu konuda duyarlı. Ama şimdi cep telefonlarıyla birlikte yeni bir akım çıktı. İnsanlar toplu ulaşımda telefonla uğraşıyor etrafına bakmıyor. Bir bakın insanların yüzde90'ı cep telefonuyla uğraşıyor toplu taşımalarda. Telefonu ile ilgilenenler hangi engelliyi, hamile kadını, yaşlıyı görecek? Eğitim sisteminin daha farklı olması lazım. Engellilere karşı duyarlı olması için toplumun eğitimin ilkokulda ders olarak verilmesini istiyoruz. Şimdi ben Altı Nokta Körler DerneğiBaşkanı olarak ilkokullardan başlayarak her yıl en az 20-25 okulda öğrencileri salonda toplayıp görme engellilerin ne gibi zorluklarla karşılaşıp bunlara nasıl yardım edileceğini anlatıyorum ama bu yeterli değil. Çocuk beni okulda dinliyor, görme engelli hakikaten böyle mi olmalı diyor ama yetişkin kesim çarptıktan sonra bir de kör müsün diyor. Bu da bizim ağrımıza çok gidiyor. Elinde baston görünce görmezden geliyorlar. Bu insanları nasıl eğiteceksin ki? Her yerde anlatıyoruz. Duyarlı toplum değiliz maalesef. Bakıyoruz ama görmüyoruz. Şimdi normal bir insana sor Merkez Bankası'nın önünde kaç tane direk var kaç tane pano var kaç tane tabela var bilmez. Ama bir görme engelliye sor hepsini bilmek zorunda. Hepsini bilmek zorunda ki çarpmasın diye. Virajları dahi biliriz. Biz bu kadar dikkat gösterirken gören insanlar bizi gördükleri halde bakıyor ama hissetmiyorlar. Bunun için ilkokuldan başlayarak çocuklara eğitim verilmeli. Bu eğitimleri alan toplumlarda böyle bir sıkıntı yok. Mesela şimdi gidin Almanya'ya. Almanya'da öyle bir sistem kurulmuş ki bir engelli yola ayağını bastığı an bütün trafik duruyor. Ama bizim burada bırakın trafiğin durmasını insanlar bile yardımcı olup ikaz etmiyorlar. Aksine bizi yola inmeye teşvik ediyorlar.

-Önümüzde yerel seçim var. Yerel yönetimlerden engelliler için talepleriniz nelerdir?

Biz yıllardır Altı Nokta Körler Derneği olarak belediye başkanlarına şöyle bir teklif sunuyoruz. Belediyelerde sadece engellilerin sorunlarıyla ilgilenen engelli yetkilisi ve birimleri yok. Engellilere Büyükşehir Belediyesi'nde Sosyal Hizmetler Daire Müdürü, Konyaaltı Belediyesi'nde Kültür Müdürü,Muratpaşa'daSosyal İşler Müdürü bakıyor. Bu müdürlerin görevi engelli bireyleriyle mi ilgilenmektir? Bunların asli görevleri var. Biz belediyeye gittiğimiz zaman bizi bu birimlere yönlendiriyorlar. Kendi işiniz var iken bizim işimizi birinci plana koyma şansınız var mı? Yok. Aklınızda kalırsa bizim işimizi yaparsınız. Bizim 100isteğimiz varsa çoğu zaman sadece 10'u sonuçlanıyor. Halbuki bizim işimiz 100 üzerinden 90'la gitmeli ki isteklerimiz yerine gelsin.

-Engelli meclisleri mi istiyorsunuz?

Belediye başkanlığına bağlı bir müdürlük, yani engelli müdürlüğü istiyoruz. Biz belediyeye gittiğimiz zaman, sivil toplum kuruluşlarıolarak belediye başkanıyla muhatap olmayalım. Belediye başkanının da bir dünya görevi var. Onu bırakıp engellilerle uğraşmamalı. Bizim kendimize ait birimimiz olmalı. Bunun örnekleri İstanbul'da var. Engelli birim başkanına gidiyorsunuz talebinizi yapıyorsunuz o kişi belediye başkanıyla görüşüyor. Benim işimi halleden o kişi. Fakat bizim burada müdürlükler kendi işleriyle ilgili. Bizim için zamanları yok. Biz şimdi 20 kere gitsek talebin sonucunu alamıyoruz. Hep oyalama var. İşlerimizi yaptırsak da yüzde 5 oranı var bunu yaptırmamızın.

-Son olarak eklemek istedikleriniz neler?

Engelliler için yapılanlar yok mu? Elbette var. Yapılıyor ama kullanılamıyor. Bize yeterli değil. Yapılanları da kullanamıyoruz. Antalya'da Büyükşehir Belediye Başkanı Menderes Türel engelli yollarına çok önem verdi. Kapalı Yol ve Ali Çetinkaya'da yapılan görme engelli yolundan çok memnunuz ama şehir sadece bu kadar değil ki. Kepez'deki görme engellide engelli yollarını kullanmak istiyor kendi oturduğu bölgesinde. Biz fazla bir şey istemiyoruz, önümüzdeki engellerin kaldırılmasını istiyoruz. Erişemiyoruz ve ulaşamıyoruz. En büyük sıkıntımız erişim ve ulaşım. Otobüslerdeki sesli sinyallerin çalıştırılması çok önemli bizim için. Hala bu sistem oturtulmadı. Bekliyoruz. Resmi kurumların reklama ihtiyacı mı var? Durakları numaralandırmak yerine isimlerini söylesinler. Ben nerden anlayayım numaradan nerede ineceğimi? Dışarıdan gelen engelliler için de sıkıntı bu. Bunların düzeltilmesi gerekiyor.Deniz TOPKAYA