ANTALYA’NIN düşman işgalinden kurtuluşunun yıl dönümü, her yıl 5 Temmuz’da kutlanmaktadır. İtalyanların Birinci Dünya Savaşı’nda şehri işgal etmesini konu alan birçok kaynak bulunmaktadır. Yrd. Doç. Dr. Orhan Çeltikci’nin ‘Milli Mücadele Döneminde Antalya’ kitabı da 2016 yılında Antalya Büyükşehir Belediyesi tarafından basılmıştır. Çeltikci, kitabında 28 Mart 1919 tarihinden 5 Temmuz 1921 tarihine kadar işgal altında kalan Antalya’nın mücadele dönemini ele almıştır. Çeltikci, Antalya’nın I. Dünya Savaşı'nın ardından imzalanan Mondros Ateşkes Anlaşması'nın 7’nci maddesine (İtilaf devletleri kendi güvenliklerini tehdit eden herhangi bir durum ortaya çıkarsa, stratejik noktaları işgal edebileceklerdir) dayanılarak 28 Mart 1919 tarihinde İtalya tarafından işgal edildiğini belirtmiştir.
‘İTALYA, ANTALYA HALKI İLE KARŞI KARŞIYA GELMEKTEN KAÇINDI’
İtalya’nın işgal ile birlikte Antalya halkını yanına çekebilmeye çalıştığını belirten Çeltikci, “O dönem İtalya, sağlık, ekonomi, ziraat, eğitim ve bayındırlık alanlarında halkın hoşuna gidecek politikalar uygulamaya koymuştur. İtalya'nın gerek uygulamaya koyduğu politikalar gerekse çatışma ortamı yaratmamak için Antalya ahalisi ile karşı karşıya gelmekten kaçınması Antalya'da İtalyan işgaline tepkileri protestolarla sınırlı bırakmıştır” ifadelerine yer verdi.
ATATÜRK, MÜCADELE EDİLMESİNİ EMİR ETTİ’
Antalya’nın işgaline İstanbul Hükümeti, Antalya Mutasarrıflığı, Mustafa Kemal ve Askeri kanadın öncelikle siyasi alanda mitingler düzenlenmesini tavsiye ederek tepki gösterdiğini belirten Çeltikci, “İtalyanların şehir çevresinde işgali genişletme çabası içerisine girmeleriyle Mustafa Kemal ve Harbiye Nezareti işgale karşı her türlü mücadelenin verilmesi ve askerlerin hiçbir suretle geri çekilmemesi yönünde tepkisi olmuştur” diye ekledi.
‘ANTALYA SAVAŞMASA DA SİLAH VE MÜHHİMAT İÇİN ÖNEMLİYDİ’
Antalya'da Milli Mücadele döneminde silahla mücadele için cephe açılmadığını, savaşılmadığını ancak Anadolu'nun diğer vilayetlerinde olduğu gibi burada da Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti kurulduğuna değinen Çeltikci, “Bu cemiyet Antalya halkına Milli Mücadele'yi anlatmanın ve halkı işgalde örgütlemenin yanı sıra cepheye silah ve mühimmat yardımı, temini, aktarımı ve organizasyonunda önemli rol oynamıştır. Anadolu'da Milli Mücadele değerlendirildiğinde işgal altında bulunan ve direniş gösterilen bölgelerin gereksiniminin karşılanmasında Antalya'nın çok önemli bir yerinin olduğu görülmektedir. Öyle ki dönemi aydınlatan arşiv belgeleri, anılar ve konu ile ilgili incelemelere bakıldığında Milli Mücadele'nin silah ve malzeme gereksiniminin önemli bir kısmının Antalya yolu ile Anadolu'ya getirildiği, bunların büyük bölümünün de parası ödenerek İtalyanlar aracılığı ile sağlandığı anlaşılmaktadır” açıklamasını yaptı. HABER/ ÇİĞDEM KORKAN
