Portekiz'de 1974 yılının 25 Nisan günü şiddet kullanmadan bir halk darbesi gerçekleşir. Bu darbe, Portekiz'in otoriter diktatörlükten kurtulup demokrasiye geçişini sağlayacak iki yıllık bir değişimin de başlangıcı olur.
1974 yılında düzenlenen Eurovision Şarkı Yarışmasında Portekiz'i temsil eden Paulo de Carvalho'nun ‘E depoi do adeus’ (Vedalaştıktan Sonra) isimli şarkısının çalınmasıyla devrimin sinyalleri de gelmeye başlar.
25 Nisan 1974 günü Zeca Alfonso'nun ulusal radyo kanalında söylenen “Grandola Villa Morena” (Kahverengi Şehir) adlı şarkısı ile darbe başlar. Sokağa çıkma yasağı olmasına rağmen halk düşük rütbeli ve solcu subayların başlattığı darbeyi desteklemek amacıyla sokaklara taşar. Askerler şiddete karşı halkı itidale çağırır, bu söylem daha sonra yerini şarkılara bırakır.
Herkes ‘Vedalaştıktan Sonra’ adlı devrim şarkısını söylemektedir. Askerlerin ele geçirdiği stratejik noktalardan biri olan Lizbon Çiçek Pazarı'nda fazla sayıda olan karanfilleri silah ve tank namlularına soktukları görüntüler tüm dünyaya yayılır. Bir çocuk da o tüfek namlularından birinin ucuna karanfil takar.
Darbenin adı da konmuştur artık: Karanfil Devrimi.
20’nci yüzyılın en önemli devrimlerinden biridir.
Ülkede, sanattan spora, siyasetten bilime her alanda baskı vardır, sansür vardır. Darbe sonrası Portekiz özgürleşmiştir. Darbe, düşük rütbeli subaylar ve sol görüşlü askerler tarafından yapıldığından “Yüzbaşılar Hareketi” olarak da bilinmektedir. Darbenin ardından göreve gelen Ulusal Kurtuluş Cuntası, yurttaşlık haklarını ve demokratik hakları sağlamlaştırmak, yeni bir anayasa hazırlanması için bütün yurttaşların sahip olduğu tek dereceli oy hakkıyla özgür seçimler gerçekleştirmek ve sömürgeleri tekrar barışa kavuşturmak görevini üstlenir. Siyasi polis teşkilatı dağıtılır, siyasi tutuklular özgür bırakılır ve sansür kaldırılır.
Karanfil Devrimi ile birlikte Portekiz’in Afrika'da uyguladığı sömürgeci politika ve devam ettirdiği savaş da bitmiş olur. Bu devrim sonucunda Batı Avrupa'nın en uzun süren diktatör yönetimi olan, Estado Novo olarak anılan ve Salazar'la başlayan sıkıyönetim son bulur. Bu darbe ile Avrupa'daki diktatörlüklerden biri daha yıkılmış olur.
Devrimden iki ay sonra Haziran ayının ilk günü Portela Havaalanı’na bir uçak iner.
Uçağın yolcularından biri de dünyaca ünlü yazar Gabriel Garcia Marquez’dir.
Marquez, Karanfil Devrimi ile ilgili duygularını şöyle dile getirir:
“Gençlikteki o ilk karşılaşmalara özgü deneyimi yeniden yaşıyor gibiydim. Etrafta sadece Portekiz’e erken gelmiş yazın ve deniz mahsullerinin kokusunu değil, her yere sinmiş yeni türde bir özgürleşmenin meltemini de teneffüs etmemek elde değildi.”
25 Nisan, Portekiz’deki Karanfil Devrimi’nin 50’nci yıl dönümü...
Portekiz'de her 25 Nisan, Özgürlük Günü (Dia da Liberdade) olarak kutlanır.
