YENİ Kuşak Köy Enstitülüler Derneği Yayınları tarafından yayımlanan; ‘Sağlık Ekseniyle Köy Enstitüleri: Sağlık Eğitimiyle Canlandırılacak Köy’ başlıklı kitap; Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi emekli öğretim üyesi Prof. Dr. Mualla Aksu ve Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Ana Bilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Hilmi Uysal ile Antalya Aksu Köy Enstitüsü ve Hasanoğlan Yüksek Köy Enstitüsü mezunu Eğitimci-Yazar Pakize Türkoğlu tarafından iki yıl süren araştırmanın sonunda kaleme alındı.
KÖY ENSTİTÜLERİ’NDE SAĞLIK
Yazar Pakize Türkoğlu, kitabın yazım amacını ‘Sunu’ bölümünde şöyle açıklıyor: “Okurlara sunulan ‘Sağlık Ekseninde Köy Enstitüleri’ çalışması, tarihselliği yanında güncelliğini hiç kaybetmeyen o büyük eğitim devriminin sağlık eğitimi ve sağlıkçı yetiştirme yönünde yaşanan öyküsünün araştırılmasıdır. O günlerde ve bugün, ilk ve ortaöğretimde olmayan ‘Okul Sağlık Bilgisi’ dersi ile sağlık kültürüne yer açılarak başlamıştı Köy Enstitülerinde sağlık eğitimi. Bu dersin öğretmeni de olan enstitü doktorlarının, revirlerinin, hemşire ve hastabakıcıların varlığı ile bir yandan öğrenci sağlığı, enstitüde hijyen güvence altına alınıyor, öte yandan öğretmen adaylarının gittiği köylerde halka sağlık yardımı yapabilmek için öğrenme olanağı sağlıyor, donanım kazandırıyordu. Bu nedenle Köy enstitüsü çıkışlı öğretmenlere, görev yerine giderken birer sağlık dolabı da verilirdi. ‘Sağlık Kolu’ açılması bu atılımın önemli bir aşamasıydı. İsmail Hakkı Tonguç’un söylemiyle “şafak sökmeye başlamıştı”… Halk sağlığına giden yol açılmıştı ve enstitülerde yetişen köy sağlık memurları bu yolun kahraman sağlık yolcularıydı. Görevlerine büyük bir hazla hazırlanıyorlardı. Onların öğretmeni olan 90 kadar doktor, sağlık kollarının bulunduğu enstitülerde isteyerek görev almıştı. Bu araştırma, ülkemizde korona ve deprem felaketlerinin ardından sel felaketinin yaşandığı, sağlık hizmetine, sağlık elemanına en çok gereksinim duyulduğu, binlerce yurttaşımızı kaybetmenin acısı ve sıkıntısı içinde kısıtlı zamanlarda, geçmişten kalan kişilere, belgelere, kaynaklara ve kahraman sağlıkçıların yakınlarının tanıklığına başvurarak yapıldı.”
KİTABIN İÇERİĞİ
Köy eğitim sorunu ile köy sağlık sorununu 1940-1950 yıllarında aynı kurum içine almış ve soruna özgün ve yaratıcı bir çözüm geliştirmiş olan Köy Enstitüleri’nin bu iki rolü ilk kez bu eser çerçevesinde her boyutu ile araştırılmış ve kaleme alınmıştır. Kitapta; ‘Sağlık Hizmetleri Açısından Cumhuriyet’in 1923-1950 Dönemi’, ‘Neden Köy Enstitüleri: Köy Enstitülerinin Kuruluşu’, ‘Köy Enstitüleri Sağlık Kolu’ başta olmak üzere, konuyla ilgili detaylar toplam on beş başlık altında ele alınıyor. Ayrıca ‘Köy Enstitüleri Sağlık Kolu Mezunları Listesi’nin yanı sıra çok sayıda eki de içinde barındıran kitap toplam 448 sayfadan oluşuyor.
Kitabı okumayan isteyenler ‘Sağlık Ekseniyle Köy Enstitüleri: Sağlık Eğitimiyle Canlandırılacak Köy’ kitabını Yeni Kuşak Köy Enstitülüler Derneği’nin (https://www.ykked.org.tr/iletisim) sitesinden satın alabilir.
PAKİZE TÜRKOĞLU KİTAP ÇIKTIKTAN SONRA VEFAT ETTİ
‘Sağlık Ekseniyle Köy Enstitüleri: Sağlık Eğitimiyle Canlandırılacak Köy’ kitabının yazarları arasında yer alan Pakize Türkoğlu, kitabın piyasaya çıkışından bir gün sonra 96 yaşında hayatını kaybetti.
1944 Aksu Köy Enstitüsü, 1947 Hasanoğlan Yüksek Köy Enstitüsü çıkışlı olan Türkoğlu; ‘Kızlar Da Yanmaz’, ‘Tonguç ve Enstitüleri’, ‘Kısa Süren Hasat’ ve ‘Kimseli Kimsesiz’ isimli kitapları ve yüzlerce makalesiyle ardında ölümsüz eserler bıraktı. HABER/ÇİĞDEM KORKAN